Βρεθήκαμε στο θέατρο «Κάτω απ’τη γέφυρα» για να παρακολουθήσουμε την παράσταση «Γραμμή» του συγγραφέα Ισραέλ Χόροβιτς, σε σκηνοθεσία Κοραή Δαμάτη και μετάφραση Aλέξη Καλίτση.
Kάτω ακριβώς από τη γέφυρα του ηλεκτρικού σταθμού του Ν.Φαλήρου, σαν να φυτρώνει από τις κολώνες της, το ομώνυμο θέατρο τραβά αμέσως το βλέμμα λόγω της τοποθεσίας του και επειδή στεγάζει ένα καλόγουστο, ζεστό και φιλόξενο καφέ, το οποίο λειτουργεί και ως χώρος αναμονής και κοπής εισιτηρίου. Η είσοδος της σκηνής δίπλα ακριβώς από το μπαρ, μοιάζει και αυτή σαν μέρος του σκηνικού. Το κουδούνι χτυπά και ο κόσμος μπαίνει μέσα στην αίθουσα. Η παράσταση αρχίζει…
Λίγα λόγια για την υπόθεση του έργου:
Πέντε εντελώς διαφορετικοί άνθρωποι, μπροστά σε μια λευκή γραμμή, περιμένουν. Δε μάθαμε και δε θα μάθουμε ποτέ τι ακριβώς περιμένουν. Δεν έχει σημασία αυτό. Σημασία έχει το ποιός είναι πρώτος. Αυτό που μετρά είναι η διατήρηση της πρωτιάς με κάθε θεμιτό ή αθέμιτο μέσο, ή ακόμα και με τον παράτυπο σφετερισμό της θέσης. Δεν έχει σημασία ο εξευτελισμός κάθε ηθικής ή πνευματικής αξίας. Δεν λαμβάνεται καν υπόψη η συμπεριφορά ζούγκλας για την απόκτηση ή τη διατήρηση της σειράς. Αρκεί να είσαι πάντα «πρώτος». Και πάντα πίσω από τη λευκή γραμμή.
Η κριτική μας:
Το έργο «Γραμμή» είναι διαχρονικό. Η ψυχή του σεναρίου θα μπορούσε να παιχτεί στην θεατρική σκηνή οποιασδήποτε χώρας, οποιαδήποτε χρονική στιγμή της ιστορίας. Το μόνο που θα άλλαζε, πιστεύω, θα ήταν η γλώσσα και τα κοστούμια. Η βασική έννοια παραμένει αναλλοίωτη στο πέρασμα του χρόνου.
Από καταβολής κόσμου, αυτός που έρχεται «πρώτος», θεωρείται αυτόματα ανώτερος. Ηγείται. Αποτελεί πρότυπο. Η ιστορία του πρώτου και η με πάση θυσία, διατήρηση του τρόπαιου αρχηγίας, ανάγεται από τον Κάϊν και τον Άβελ. Ο συγγραφέας μας, που είναι Εβραίος, ξέρει σίγουρα κάτι παραπάνω να μας πει γι αυτό.
Υπήρχε και πάντα θα υπάρχει αυτή η λευκή και αόρατη ταυτόχρονα γραμμή, η οποία οριοθετεί όλα μας τα όνειρα και τις προσδοκίες. Σαν τη λευκή λωρίδα του τερματισμού ενός αγώνα δρόμου, κάποιος πρέπει να είναι νικητής και να φτάσει πρώτος. Είναι ο αγώνας της ζωής… ένας αγώνας του οποίου ο βασικός κανόνας είναι ότι «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα».
Τι σημαίνει όμως ακριβώς η λέξη «αγιάζει»; Σημαίνει ότι κάθε μέσο προς επίτευξη του στόχου του να είναι κάποιος πρώτος, δικαιολογείται, καθώς κάθε ανθρώπινη αξία αναιρείται και η ηθική ή και σωματική βλάβη ενάντια στον «αντίπαλο», συγχωρείται ή παραβλέπεται. Τελικά, οι προφορικοί κανόνες τείνουν να είναι και οι πιο επικίνδυνοι, γιατί επιδέχονται πολλών ερμηνειών και ο καθένας τους χρησιμοποιεί σύμφωνα με τον προσωπικό του ηθικό και πνευματικό κώδικα.
Άλλος θεωρεί τον εαυτό του πρώτο, επειδή περιμένει, φορώντας παρωπίδες, το πλήρωμα του χρόνου, χωρίς να κοιτά τι συμβαίνει γύρω του.(Φλέμινγκ)
Άλλος προσπαθεί με έξυπνο τρόπο να αποσυντονίσει τον αντίπαλο στην πρωτιά και όταν ο άλλος κλονιστεί, να πλασαριστεί γρήγορα στην πρώτη θέση, ιδιαίτερα αν έχει στο τέλος να αποδείξει κάτι. (Στέφεν)
Άλλος χρησιμοποιεί τα ερωτικά και σωματικά του θέλγητρα προκειμένου να αναρριχηθεί, αφού έχει πρώτα παραλύσει με τη δύναμη του σεξ τους άλλους υποψήφιους για την πρωτιά. (Μόλλυ)
Άλλος, με την τακτική του «παρατηρώ ήρεμα και οργανώνω προσεκτικά την επίθεση», ορμά για τη διεκδίκηση αυτού που θεωρεί ότι του αξίζει, χωρίς κανέναν ηθικό φραγμό και σεβασμό στον συνάνθρωπο. (Ντόλαν)
Και τέλος, σε κάθε κοινωνία, θα υπάρχει το θύμα ενός άλλου ανθρώπου, που θα κάνει την επανάστασή του, βασιζόμενο στις πλάτες του ξενιστή του. Μια εξέγερση, ένας πόλεμος για την πρωτιά, πατώντας πάντα στις πλάτες του δικού του «αρχηγού». Αυτός κι αν δεν θα είναι ποτέ πρώτος…. (Άρναλ)
O σκηνοθέτης του θεατρικού έργου Κοραής Δαμάτης, μετέφερε με ιδιαίτερα σύγχρονο, πρωτότυπο και προσαρμοσμένο στην ελληνική πραγματικότητα τρόπο αυτό το συγγραφικό κομμάτι
Μέσα από μια ομάδα, πίσω από μια γραμμή που όλοι διεκδικούν, περνά μπροστά από τα μάτια του θεατή η ψυχολογία της αγέλης και του όχλου και ταυτόχρονα, ο άναρχος ατομικισμός σε μια κοινωνία που είναι ζούγκλα. Ισορροπίες που χάνονται και ξαναβρίσκονται, νέα δεδομένα επικοινωνίας και πειθούς, βία και δάκρυα, αλλά όλα αυτά δοσμένα με τον πιο κωμικό τρόπο. Ο «Από μηχανής Θεός», ένας μοντέρνος μπαλαντέρ με τη μορφή ενός εκκεντρικού άντρα που ακούει Μότσαρτ, είναι τελικά ο ίδιος ο Στέφεν, που «γεννά» λευκές γραμμές, τους χρίζει όλους πρώτους και έπειτα φεύγει και τους αφήνει μόνους και νοητικά τυφλούς να απολαύσουν τον θριάμβό τους. Ίσως, γιατί τελικά ο μόνος που δεν είχε κανένα λόγο να περιμένει στη σειρά ήταν αυτός. Ως γνήσιος τζόκερ έπαιξε, διασκέδασε, μοίρασε δώρα και έφυγε. Όλοι είναι τώρα πρώτοι. Ας συνεχίσουν στην αυταπάτη τους.
O σκηνοθέτης του θεατρικού έργου Κοραής Δαμάτης, μετέφερε με ιδιαίτερα σύγχρονο, πρωτότυπο και προσαρμοσμένο στην ελληνική πραγματικότητα τρόπο αυτό το συγγραφικό κομμάτι, ντύνοντας τους ηθοποιούς με μαύρα και κόκκινα ρούχα, τα οποία δηλώνουν αφενός, κάτι το μοντέρνο αλλά και αφετέρου, ως γνωστόν, το κόκκινο και το μαύρο, σημαίνουν επίσης τα χρώματα της αριστοκρατίας, ειδικά στα πιο παλιά χρόνια. Με αυτόν τον τρόπο, ο ξεπεσμός στο βούρκο των πιο χαμηλών επιπέδων της ψυχής, φαντάζει ακόμα πιο έντονος και εντυπωσιακός.
Μέσα από όλες αυτές τις γρήγορες εναλλαγές, βάζοντας τους ηθοποιούς να αλληλεπιδρούν με το κοινό και έχοντας γίνει όλη η αίθουσα θεατρική σκηνή, η σκηνοθετική αυτή προσέγγιση σίγουρα έχει κερδίσει το παιχνίδι των εντυπώσεων. Θεωρώ ότι κάτι πραγματικά σοβαρό μπορεί να ειπωθεί με τον πιο αστείο τρόπο. Αυτός ήταν ο στόχος του συγγραφέα και αυτόν ακριβώς τον στόχο εκπλήρωσε με μεγάλη επιτυχία ο σκηνοθέτης μας. Γελάσαμε όλοι με την ψυχή μας, αλλά πίσω από όλο αυτό το γέλιο, μας είχε περάσει και τον προβληματισμό που έπρεπε. Πάρα πολύ καλή δουλειά και συγχαρητήρια για όλα όσα προσέφερε στο κοινό του.
Το ίδιο ισχύει και για τη μετάφραση του Αλέξη Καλλίτση, η οποία μπόρεσε να μεταφέρει όλο το νοητικό φορτίο του συγγραφέα και να μας δώσει αυτούσιο το θεατρικό αυτό αμερικάνικο έργο σε καθαρά ελληνικά δεδομένα, χωρίς να χάσει αφενός, την ταυτότητά του και αφετέρου, την οικειοποίησή του με ένα κοινό από διαφορετική χώρα.
Ο Κώστας Κλάδης (Ντόλαν) είναι ένας ιδιαίτερα έμπειρος θεατρικός καλλιτέχνης, ο οποίος ενσάρκωσε με σαφήνεια και δυναμισμό έναν δύσκολο ρόλο, που απαιτούσε ιδιαίτερο χειρισμό ώστε να δημιουργήσει δέος και όχι φόβο ή απέχθεια. Οι ισορροπίες, ιδιαίτερα λεπτές και το αποτέλεσμα δεμένο, δυνατό και σίγουρα βαθύ και χιουμοριστικό.
Ο Γιάννης Δρίτσας (Στέφεν), είχε να παίξει δυο ρόλους σε έναν. Τον ρόλο του Στέφεν ως Στέφεν και τον ρόλο του παιχνιδιάρη τζόκερ, που μπαίνει στο παιχνίδι, ανακατεύει τους πάντες, τους ξεγυμνώνει, τους ρίχνει στο χώμα από κάθε άποψη και μετά, αφού τους κοροϊδέψει με την γραμμή της προσωπικής ματαιοδοξίας που μοιράζει, φεύγει ως Στέφεν. Ως μορφωμένος, ευφυής καλλιτέχνης με την παράδοξη σκέψη και τον πλούσιο λόγο που κατ΄εμέ, δεν είναι άλλος παρά ο ίδιος ο συγγραφέας. Aν προσθέσουμε και την τρίτη ταυτότητα του, ως ηθοποιού, έχουμε μπροστά μας έναν ικανότατο και ακριβέστατο ηθοποιό, ο οποίος ανταποκρίθηκε και με το παραπάνω στις προσταγές του τόσο σύνθετου αυτού ρόλου.
H Kωνσταντίνα Σαραντοπούλου (Μόλλυ), η κοκκινομάλλα μοιραία γυναίκα που δένει τόσο τέλεια με το μαύρο και κόκκινο concept, ξεσηκώνει με την ερμηνεία της, η οποία περνά από όλα τα στάδια του ψυχισμού μιας γυναίκας. Με ευκολία μεταπηδά από την επιθετικότητα και το απόμακρο στυλ της βαμπ, στη συνηθισμένη γκρινιάρα σύζυγο, έπειτα στη σειρήνα που σαγηνεύει τους άντρες, στη θεά του σεξ, μετά στην αγανακτισμένη και στα πρόθυρα νευρικής κρίσης γυναίκας που, αφού χρησιμοποιήσει τους άντρες και χρησιμοποιηθεί από αυτούς, αντιλαμβάνεται την όλη ματαιότητα του πράγματος. Από τα πιο επιτυχημένα τσαλακώματα επί σκηνής, μια πραγματικά αξιομνημόνευτη ερμηνεία.
Ο Νίκος Σταματόπουλος (Άρναλ) ήταν ίσως ο πιο αστείος χαρακτήρας στο έργο. Μπόρεσε και ερμήνευσε με τον πλέον πειστικό τρόπο τον απατημένο εν γνώσει σύζυγο, που φοβάται τα μικρόβια, που ανέχεται να άγεται από μια γυναίκα που δεν τον υπολογίζει και που είναι ουσιαστικά σκλάβος της αγάπης. Ή της συνήθειας. Το καλό με τον ηθοποιό μας είναι ότι, κάθε άλλο παρά συνηθισμένος είναι, μιας και η ερμηνεία του δεν άφησε κανένα απολύτως ερώτημα για το πόσο μεγάλο ταλέντο έχει σε ρόλους κωμωδίας.
Ο Αργύρης Αποστόλου (Φλέμινγκ) στηρίζει την εισαγωγή και το πρώτο μέρος του έργου και η ερμηνεία του δεν αφήνει καμιά αμφιβολία για το πόσο έντεχνα έχει αναλάβει τον ρόλο αυτό. Με έναν φαινομενικά απλοϊκό τρόπο, καταφέρνει να δείξει τον χαρακτήρα του Φλέμινγκ, ο οποίος δε φημίζεται και τόσο για την οξύνοια του και κατορθώνει ταυτόχρονα να αποδώσει όλο το κωμικό στοιχείο που κρύβει αυτός. Αεράτη παρουσία, δυναμισμός, ένταση και ζωντάνια σε έναν ξεχωριστό ρόλο, που αποδόθηκε με μεγάλη μαεστρία.
Η κινησιολογία της Μαρίζας Τσίγκα συνετέλεσε, ώστε να υπάρχουν ολόκληρες σκηνές χορού και οι κινήσεις γενικά των ηθοποιών ήταν τόσο αρμονικές, ώστε ακόμα και όταν έπεφταν, έμοιαζαν σαν χορογραφία.
Αυτό που αξίζει να τονιστεί και μου έκανε εντύπωση, είναι ότι με το πέρας της παράστασης, οι ηθοποιοί στον χαιρετισμό παρέμειναν αγέλαστοι, θέλοντας ίσως έτσι να τονίσουν το σοβαρό στοιχείο που κρύβεται πάντα πίσω από ένα αστείο. Με αυτό τον τρόπο, κάποιος φεύγει προβληματισμένος, έχοντας αντιληφθεί ότι η αξία σε κάποια πράγματα δεν μετριέται με την πρωτιά αλλά με τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου.
Ο άνθρωπος δεν είναι μόνο ένας τυχαίος αριθμός, είτε πρώτος είναι αυτός, είτε τελευταίος. Ο άνθρωπος είναι οι πράξεις του και οι πράξεις που έχουν πραγματική αξία, δε χωράνε σε σειρές μέτρησης και σύγκρισης.
Αν όλα τα παραπάνω θέλετε να τα δείτε διακοσμημένα με γέλιο και με αξέχαστες ερμηνείες από μια φοβερή πεντάδα, το θέατρο «Κάτω απ’τη γέφυρα» σας περιμένει.
Δίπλα σε πραγματικές γραμμές τρένου αυτή τη φορά…
Ταυτότητα παράστασης:
Μετάφραση: Αλέξης Καλλίτσης
Σκηνοθεσία: Κοραής Δαμάτης
Κινησιολογία: Μαρίζα Τσίγκα
Μουσική επιμέλεια: Κοραής Δαμάτης
Παίζουν: Κώστας Κλάδης, Γιάννης Δρίτσας, Κων/να Σαραντοπούλου, Αργύρης Αποστόλου και Νίκος Σταματόπουλος.
Γενική είσοδος: 15€ (φοιτητικό-ανέργων: 10€)
Προπώληση: 12€
Θέατρο «Κάτω απ΄ τη γέφυρα»
Πλατεία ηλεκτρικού σταθμού Ν. Φαλήρου
Τηλέφωνο 210 4816200, τηλ.&φαξ 210 4816207
e-mail: info@katoapotigefyra.gr
site: www.katoapotigefyra.gr
fb: ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΤΩ ΑΠ’ ΤΗ ΓΕΦΥΡΑ
Πίσω από μια γραμμή που όλοι διεκδικούν, περνά μπροστά από τα μάτια του θεατή η ψυχολογία της αγέλης και του όχλου και ταυτόχρονα, ο άναρχος ατομικισμός σε μια κοινωνία που είναι ζούγκλα.
Αγγελική Μπάτσου
Σ’όλο τον κόσμο τελικά δεν μπόρεσα να πάω...κατόρθωσα όμως να φανταστώ και να χαράξω τα ίχνη αυτού μέσα από ταμονοπάτια της ποίησης,της λογοτεχνίας και της φαντασίας. Αγαπημένος μου συγγραφέας ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε,αγαπημένος ποιητής ο Ουϊλιαμ Μπλέϊκ,ο Μπωντλαίρ και ο Απολιναίρ, αγαπημένος ζωγράφος ο Βαν Γκογκ και ο Γκουστάβ Κλιμπ.
Latest posts by Αγγελική Μπάτσου (see all)
- Συνέντευξη στη θεατρική ομάδα της παράστασης “Το αίμα νερό γίνεται” - 9 Μαΐου 2023
- «Δε μείναν λόγια», το νέο τραγούδι, της ερμηνεύτριας Ζωή Λιαντράκη - 28 Απριλίου 2023
- Συζητώντας με την τραγουδοποιό κι ερμηνεύτρια,Κατερίνα Ντίνου - 22 Απριλίου 2023
Καμία κριτική