Είδαμε το θεατρικό “Οι γειτονιές του κόσμου”, σε σκηνοθεσία Νάντιας Δαλκυριάδου, στο θέατρο Βαφείο
Γράφει η Μπάτσου Αγγελική
Η Πρωτοχρονιά της νέας δεκαετίας, επιφύλασσε για τους kallitexnes.gr, μια ξεχωριστή θεατρική αρχή. Παρακολουθήσαμε στο θέατρο Βαφείο την παράσταση “Οι γειτονιές του κόσμου”, σε σκηνοθεσία Νάντιας Δαλκυριάδου.
Μια παράσταση βασισμένη πάνω στο ομώνυμο ιστορικό ποιητικό έργο του Γιάννη Ρίτσου, υπόσχεται από μόνη της, κάτι το ανώτερο και το ποιοτικό. Με τη σωστή όμως διασκευή-σκηνοθεσία και απόδοση ερμηνευτικών ρόλων, αποκτά τη δική της, προσωπική ταυτότητα, αναδύεται, ξεχωρίζει και ταυτόχρονα φωτίζει το κοινό της και φωτίζεται κι η ίδια από μια μοναδική μαγεία.
Εκείνο όμως που ξαφνιάζει τους θεατές της είναι το γεγονός ότι η μαγεία αυτή ξεκινά πριν κάποιος μπει στον χώρο της παράστασης. Κεφάτα λαϊκά τραγούδια ακούγονται μέσα από την κλειστή πόρτα και όταν τελικά εκείνη ανοίξει για το κοινό, στο αριστερό μέρος της σκηνής, βλέπουμε τον Στέφανο Παπατρέχα να παίζει κιθάρα και να τραγουδάει παρέα με τον Λάζαρο Βαρτάνη, τη Βασιλική Σαραντοπούλου και τον Δημήτρη Χατζημιχαηλίδη. Οι ηθοποιοί, ντυμένοι με ρούχα της εποχής του σαράντα, μας βάζουν για τα καλά στο κλίμα της παράστασης, σε μια εποχή του παρελθόντος η οποία όμως ακόμα και σήμερα μοιάζει τόσο επίκαιρη όσο ποτέ άλλοτε. Άξαφνα, τα φώτα κλείνουν, η μουσική σταματάει και αρχίζει η ποίηση επί σκηνής.
Υπόθεση
4 νεαρά παιδιά σε μια Αθήνα, από το 1949-1951. Μια πρωτεύουσα, μια Ελλάδα που μοιάζει σαν καζάνι που βράζει και φαίνεται να περνά δια πυρός και σιδήρου, χτυπημένη από τη μια μεριά από τη φοβερή γερμανική κατοχή και από την άλλη, από τον εμφύλιο σπαραγμό. Μέσα όμως στο μαύρο σκοτάδι του πολέμου, του θανάτου και του μίσους, η ζωή πάντοτε ανθίζει σαν πεισματάρικο βλαστάρι στη μέση του πιο παγωμένου χειμώνα. Όσο υπάρχουν άνθρωποι, υπάρχει και αγάπη, ελπίδα, φως και χαρά. Τα παιδιά της παράστασης που στην κυριολεξία πετούν στο χώρο, μας διδάσκουν ακριβώς αυτό…
Με μια λιτή, απέριττη, μα ταυτόχρονα τόσο σθεναρή και περιεκτική σκηνοθεσία, η Νάντια Δαλκυριάδου και η ομάδα της, δημιούργησαν ένα από τα πιο ουσιαστικά και αγαπημένα από το κοινό θεατρικά της χρονιάς.
H δημιουργός, έχει στήσει επί σκηνής ένα μανιφέστο το οποίο μιλά κατευθείαν στη μνήμη και στην καρδιά του κάθε Έλληνα.
Κριτική
«Η ποίηση πρέπει να ‘ναι ένας οδηγός μάχης κι ευτυχίας. Ένα όπλο στα χέρια του λαϊκού αγωνιστή, μια σημαία στα χέρια της ελευθερίας». Με αυτά τα λόγια ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος, μας εισάγει στο νόημα της ποιητικής του συλλογής «Οι γειτονιές του κόσμου», η οποία γράφτηκε από το 1949 ως το 1951 κατά τη διάρκεια της εξορίας του ποιητή στη Μακρόνησο και στον Αη Στράτη.
Μέσα από τα ποιήματα αυτά, ο καλλιτέχνης αυτός του λόγου, αποτυπώνει μια ολόκληρη δεκαετία (1941–1951) η οποία έφερε τα πάνω κάτω και θεωρήθηκε κρίσιμη για την παγκόσμια ιστορία. Μέσα σε δέκα μόλις χρόνια, η Ελλάδα πέρασε από πολλά μεταβατικά, συχνά αντίρροπα στάδια, τα οποία επέφεραν τρομακτική κοινωνική αναταραχή και ακραίες μορφές βίας και αδικίας. Κατοχή: Συννεφιασμένη Κυριακή, πείνα, κακουχίες, χειμώνας. Κι όμως, μια δειλή Άνοιξη μοιάζει να ξεπροβάλλει στον ορίζοντα της πόλης. Αντίσταση: Η Άνοιξη δίνει τη θέση της σε ένα καυτό, λαμπρό, ορμητικό καλοκαίρι. Μαζί με τα άνθη, γεννιέται και το ΕΑΜ. Ο λαός μπορεί πια να κοιτά στα μάτια τον κατακτητή. Απελευθέρωση: Ήρθε η στιγμή που ο ήλιος λάμπει πιο δυνατά από ποτέ. Ο αέρας μεταφέρει τους ήχους και τα αρώματα που φορά η πιο ωραία λέξη του κόσμου, η ελευθερία. Δεκεμβριανά : Ο χειμώνας μαζί με τον παγωμένο άνεμο, φέρνει και τα νεκρά φύλλα της προδοσίας. Πάλι θάνατος. Η Ελλάδα καταβροχθίζει σαν κοιλιόδουλος δαίμονας, τα ίδια της τα παιδιά. Με τη βοήθεια ή τη σιωπηρή ανοχή των ξένων, φυσικά. Εμφύλιος: Η τραγικότερη αντιπαράθεση που έζησε ποτέ η χώρα. Η αρχή του ψυχρού πολέμου. Διχασμός, 30.000 Έλληνες νεκροί από όπλα Ελλήνων. Μαύρο μελάνι στις σελίδες της ιστορίας.
Μέσα από το θεατρικό μας και την παρέα αυτή των τεσσάρων παιδιών, είδαμε σα σε σκηνή από ταινία το μέγεθος της ανθρώπινης ψυχής. Μάθαμε για άλλη μια φορά πόσο εύκολα ο άνθρωπος μπορεί να γίνει υπάνθρωπος ή και υπεράνθρωπος, ήρωας. Είδαμε ότι η ανθρώπινη φύση είναι παντοδύναμη. Μπορεί να επιδείξει τη μεγαλύτερη δύναμη, μπορεί να γίνει ηρωϊκή και αθάνατη. Μπορεί όμως να μοιράσει εξίσου εύκολα, θάνατο, μίσος και εφιάλτη, καθιστώντας τον άνθρωπο, το πιο τρομακτικό είδος στον πλανήτη. Ο άνθρωπος είναι όντως ένα καταστροφικό και αυτοκαταστροφικό, ανθρωποφάγο ον. Είναι όμως ταυτόχρονα και φως, δύναμη, ελπίδα. Αυτό ακριβώς, θέλει να μας περάσει το θεατρικό που είδαμε…
Η σκηνοθέτιδα Νάντια Δαλκυριάδου, έχοντας αναλάβει τη διασκευή του ποιητικού έργου του Γιάννη Ρίτσου, δίνει κίνηση και μορφή στις λέξεις και στα νοήματα του ποιητή και τις μετουσιώνει σε ζωντανές παρουσίες οι οποίες μεταφέρουν όλο το πνεύμα εκείνης της εποχής μέσα από μια προσωπική μα ταυτόχρονα, ιστορική αναδρομή. Με τη βοήθεια της Ελένης Παναγιωτακοπούλου και της Μαρίνας Μαυρογένη στην επιμέλεια κίνησης, μέσα σε ένα απλό σκηνικό, κατορθώνει να περάσει μπροστά στα μάτια μας μια ολόκληρη δεκαετία. Οι ερμηνευτές σε διαρκή κίνηση, τρέχουν, στέκονται, φωνάζουν, τραγουδούν, ανεβαίνουν σε ορόφους και σκάλες, μοιάζουν να οργώνουν τον χώρο με όλο το πάθος των νέων ψυχών που πολέμησαν για τα ιδανικά της ελευθερίας. Κάθε είδους ελευθερίας…
Με μια λιτή, απέριττη, μα ταυτόχρονα τόσο σθεναρή και περιεκτική σκηνοθεσία, η Νάντια Δαλκυριάδου και η ομάδα της, δημιούργησαν ένα από τα πιο ουσιαστικά και αγαπημένα από το κοινό θεατρικά της χρονιάς. Το γεγονός ότι το θεατρικό αυτό έχει λάβει παράταση λόγω της μεγάλης ανταπόκρισης του κόσμου, δεν είναι καθόλου τυχαίο. Η σκηνοθέτιδα, έχοντας αντιληφθεί το γεγονός ότι η ιστορία κύκλους κάνει, ενόψει του τέρατους του φασισμού το οποίο δείχνει να έχει αναστηθεί από τις στάχτες του, και ενόψει της τάσης του ανθρώπου για διάσπαση, διχόνοια, και κάθε είδους κοινωνική αδικία, έχει στήσει επί σκηνής ένα μανιφέστο το οποίο μιλά κατευθείαν στη μνήμη και στην καρδιά του κάθε Έλληνα. Εξαιρετικό αποτέλεσμα, το οποίο κανένας δεν πρέπει να χάσει. Θερμά συγχαρητήρια για την τόσο διεισδυτική ματιά της και όλο αυτό το έργο της προσεκτικής διασκευής, το οποίο φανερώνει το δόσιμο και την αυταπάρνησή της προκειμένου να προσφέρει κάτι ποιοτικό στο κοινό της. Της ευχόμαστε πάντοτε να δημιουργεί αντίστοιχες παραστάσεις, οι οποίες αγγίζουν κάθε πτυχή της πολιτιστικής και συλλογικής μας ταυτότητας.
Οι τέσσερις πρωταγωνιστές, ένα όμορφο κορίτσι και τρεις νεαροί άντρες, γεμίζουν με την αστείρευτη ενέργειά και το ταλέντο τους μια ολόκληρη σκηνή. Γίνονται οι ήρωες της διπλανής πόρτας που ζουν στο πετσί τους μια δεκαετία που φέρνει τα πάνω-κάτω, αντιμετωπίζοντας τη ζωή με θυμό, εγκαρτέρηση, μα κυρίως, με γενναιότητα. Τέσσερις δεμένες μεταξύ τους ερμηνείες, και ταυτόχρονα τέσσερα ταλαντούχα παιδιά που σίγουρα έχουν να μας πουν πολλά πράγματα…
Ο Λάζαρος Βαρτάνης, ο άντρας με τη ζεστή φωνή και τον θερμόαιμο χαρακτήρα, είναι ο κάθε νεαρός Έλληνας εκείνης της εποχής ο οποίος παλεύει για τα δικαιώματά του τόσο ως άνθρωπος όσο και ως αγωνιστής. Ευθύς, παθιασμένος, ανιδιοτελής, υπηρέτης ενός σκοπού, τον οποίο κρατά στην καρδιά και στο μυαλό, ως το τέλος.
Ο Στέφανος Παπατρέχας, όταν αφήνει την κιθάρα του, σκαρφαλώνει σε μπαλκόνια και ταράτσες, πετάει στον αέρα προκηρύξεις, θυμάται και ταυτόχρονα νοσταλγεί, βγαίνει στις γειτονιές του κόσμου να κηρύξει τον λόγο του επαναστάτη, του αντιστασιακού, του μοντέρνου ανθρώπου δύσκολων καιρών.
Η Βασιλική Σαραντοπούλου, η κατοχική Καρυάτιδα, ενσαρκώνει την τέλεια νεαρή γυναίκα μιας επαναστατημένης Αθήνας, μιας Αθήνας σπαρασσόμενης από το μίσος του εμφυλίου, η οποία μοιάζει να έχει συρρικνωθεί ως εφιάλτης στις μνήμες των ανθρώπων της. Κι όμως…μέσα από όλο αυτό, η ομορφιά και η δύναμη των νιάτων και της ζωής, η νίκη της ελπίδας, μοιάζει να ακτινοβολεί από κάθε σημείο της ύπαρξής της. Η Βασιλική Σαραντοπούλου, είναι η αθάνατη ελληνική ψυχή, εν έτι 2020, πάνω σε θεατρικό σανίδι.
Ο Δημήτρης Χατζημιχαηλίδης, ολοκληρώνει ως παρουσία το τετράπτυχο αυτό, όντας και ο ίδιος η φωνή και ο παλμός μιας εποχής που μοιάζει να έχει παγώσει στον χρόνο στις μνήμες του ελληνικού λαού. Βαθιά ανθρώπινος επαναστάτης, με δύναμη αλλά και με αδυναμίες, αποτυπώνει μαζί με τα άλλα παιδιά, το μωσαϊκό μιας καίριας ιστορικής περιόδου με έναν μοναδικό τρόπο.
Οι τέσσερις αυτοί ερμηνευτές, τα παιδιά της διπλανής πόρτας, οι καθημερινοί μικροί ήρωες, χαίρονται και τραγουδούν, κλαίνε και παλεύουν για την ελευθερία, θυμώνουν για τον άδικο χαμό άλλων ανθρώπων, λατρεύουν την άνοιξη και τον έρωτα, ελπίζουν για ένα καλύτερο αύριο και κυρίως, πολεμούν. Για τα αυτονόητα και για πράγματα νέα. Με έναν μαγικό τρόπο, τα παιδιά αυτά έρχονται και γίνονται ταυτόχρονα τόσο σύγχρονα και κοντά στον ψυχισμό του σύγχρονου νεοέλληνα, αποτυπώνοντας τις βαθιές ανησυχίες του ενόψει των αλλαγών που έχουν επέλθει τα τελευταία χρόνια τόσο σε κρατικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Είδαμε μεγάλες ερμηνείες. Μεγάλο ταλέντο και λάμψη στη σκηνή του θεάτρου Βαφείο. Είδαμε τέσσερις ηθοποιούς που τα έδωσαν όλα και με το παραπάνω και έλαβαν το πιο θερμό χειροκρότημα. Τους αξίζουν ειλικρινά, τόσο ατομικά όσο και συλλογικά, τα πιο θερμά συγχαρητήρια και μπράβο για μια υπερπροσπάθεια και για το γεγονός ότι κράτησαν κοντά τους το κοινό με τον πιο άμεσο και βαθύ τρόπο. Τους ευχόμαστε να έχουν μόνο επιτυχίες και ωραίες στιγμές στην καριέρα τους, και να είναι πάντοτε τόσο παθιασμένοι και δοτικοί στην τέχνη που με τόση αυταπάρνηση υπηρετούν!
Η μουσική επιμέλεια της Έφης Ψιαχούλια και της Έλσας Στουρνάρα, κατορθώνει με εκπληκτικό τρόπο, να αναβιώσει μουσικοχρωματικά όλη εκείνη την εποχή που έμελλε να αλλάξει για πάντα τον ρου της νεοελληνικής ιστορίας. Μια μουσική παρέλαση με τραγούδια και μελωδίες που έχουν μείνει για πάντα χαραγμένα στον νου μας και κατορθώνουν ακόμα και σήμερα να μας συγκινήσουν βαθύτατα. Οι φωτισμοί του Γιώργου Ψυχράμη, τονίζοντας τα καίρια σημεία και τις εναλλαγές στο ρυθμό της πλοκής, εναρμονίζονται τέλεια με το σενάριο και τις ερμηνείες των πρωταγωνιστών και δημιουργούν ένα εντυπωσιακό και επιβλητικό αποτέλεσμα. Εξαιρετική δουλειά τόσο από τις δύο δημιουργούς όσο και από τον υπεύθυνο φωτισμού, η οποία τελειοποίησε την τόσο άρτια αυτή παράσταση. Τους αξίζει ένα μεγάλο μπράβο, και τους ευχόμαστε μόνο τα καλύτερα στην καλλιτεχνική τους πορεία!
Οι παραστάσεις του θεατρικού αυτού συνεχίζονται ως τις 4 Μαρτίου. Αν θέλετε να δείτε με ποιο τρόπο παντρεύεται τόσο αρμονικά η ποίηση, η μουσική και το θέατρο, δεν έχετε παρά να έρθετε στο θέατρο Βαφείο. Σας περιμένουν μαθήματα ιστορίας, βγαλμένα όμως από τα στήθη ενός ποιητή και απλών, καθημερινών ανθρώπων. Αυτά τα μαθήματα όμως, είναι αναντίρρητα, τα πιο ειλικρινή και είναι εκείνα που μας ταξιδεύουν σε όλες τις γειτονιές της Αθήνας. Της Ελλάδας. Του κόσμου όλου.
Συντελεστές παράστασης
Διασκευή – Σκηνοθεσία: Νάντια Δαλκυριάδου
Βοηθός σκηνοθέτη: Ελένη Παναγιωτακοπούλου
Επιμέλεια κίνησης: Μαρίνα Μαυρογένη
Μουσική επιμέλεια: Έφη Ψιαχούλια, Έλσα Στουρνάρα
Φωτογραφίες – Βίντεο: Αγάπη Καλογιάννη, Νίκος Μπίμπιζας
Φωτισμοί: Γιώργος Ψυχράμης
Σχεδιασμός αφίσας: Στέφανος Μιχαηλίδης
Ερμηνεύουν:
Λάζαρος Βαρτάνης
Στέφανος Παπατρέχας
Βασιλική Σαραντοπούλου
Δημήτρης Χατζημιχαηλίδης
Ευχαριστούμε θερμά την κυρία Έρη Ρίτσου
Αγγελική Μπάτσου
Σ’όλο τον κόσμο τελικά δεν μπόρεσα να πάω...κατόρθωσα όμως να φανταστώ και να χαράξω τα ίχνη αυτού μέσα από ταμονοπάτια της ποίησης,της λογοτεχνίας και της φαντασίας. Αγαπημένος μου συγγραφέας ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε,αγαπημένος ποιητής ο Ουϊλιαμ Μπλέϊκ,ο Μπωντλαίρ και ο Απολιναίρ, αγαπημένος ζωγράφος ο Βαν Γκογκ και ο Γκουστάβ Κλιμπ.
Latest posts by Αγγελική Μπάτσου (see all)
- “Τα πνεύματα του Χιλ Χάους”, σε σκηνοθεσία Ανδρονίκης Αβδελιώτη, στο “Αγγέλων Βήμα” - 14 Δεκεμβρίου 2024
- “Το Παλτό” του Νικολάϊ Γκόγκολ, σε σκηνοθεσία-διασκευή Θοδωρή Γκόγκου, στο θέατρο “Αργώ” - 6 Δεκεμβρίου 2024
- Εντρυφώντας στην “Υψηλή μαγειρική των σχέσων”, σε σενάριο Βίλης Σωτηροπούλου και σκηνοθεσία Κέλλυς Σταμουλάκη, στο Θέατρο της Ημέρας - 27 Νοεμβρίου 2024
Καμία κριτική