Βέφα Αλεξιάδου: Τα Βιβλία της Έχουν Κάνει Την Ελληνική Γαστρονομία Γνωστή Σε Όλο Τον Κόσμο

Τι θυμάστε από τα παιδικά σας χρόνια;

Τι να πρωτοθυμηθώ; Τα πρώτα νεανικά μου χρόνια ήταν όμορφα. Μας έστελνε η γιαγιά ρούχα από την Φλώρινα. Μας έντυνε η μητέρα μου και την αδερφή μου και εμένα με τα ίδια ρούχα και πηγαίναμε στην εκκλησία. Η Εκκλησία ήταν τεράστια. Θυμάμαι την Παναγία στον τρούλο επάνω με τα χέρια ανοιχτά, και πίστευα ότι έτσι όπως είχε ανοιχτά τα χέρια της η Παναγιά, μας αγάλιζε όλους μέσα στην Εκκλησία. Ο πατέρας μου πέθανε όταν ήμουν εφτά χρονών. Από κει και πέρα ήρθε ο πόλεμος, η κατοχή. Περάσαμε τέσσερα μαύρα χρόνια, πάρα πολύ δύσκολα. Θυμάμαι τους βομβαρδισμούς, είχαμε πεινά και στεναχώρια. Μαύρη απελπησία. Τα παράθυρα ήταν σκεπασμένα με μαύρα χαρτιά για να μην περνάει το φως προς τα έξω. Η μανούλα μου πήγαινε στα χωριά και πουλούσε τα βραχιόλια της και τα δαχτυλίδια της για να πάρει λίγο τυρί, λίγο σιτάρι, να φέρει να φάμε. Τελικά πέρασε η μπόρα. Έρχεται και ο καλός καιρός. Η μόρφωση μας ήταν πάρα πολύ περιορισμένη, γι’ αυτό όταν τελείωσε ο πόλεμος, πέσαμε με τα μούτρα στη μάθηση. Είχαμε ένα περιοδικό που κυκλοφορούσε τότε που δημοσίευε σε συνέχειες, έργα μεγάλων συγγραφέων. Βίκτωρ Ουγκώ, Έμιλυ Μπροντέ, Σαίξπηρ, ό,τι μπορείς να φανταστείς. Έτρεχα να πάρω το περιοδικό, να διαβάσω τη συνέχεια. Απέκτησα μια τρομερή μόρφωση διαβάζοντας. Ας είναι καλά το περιοδικό.

Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την μαγειρική;

Αυτό πήρε πολλά χρόνια για να το αποφασίσω. Καταρχήν σπούδασα χημικός. Πήγα στην Αμερική, έκανα διαιτολογία. Πήγαμε με τον άντρα μου που ήταν σε σαββατική άδεια. Ο άντρας μου πήγαινα στο Πανεπιστήμιο και εγώ έβλεπα τη Julia Child στη τηλεόραση. Βλέποντας την Julia Child και έχοντας έφεση στη μαγειρική, γιατί η μητέρα μου ήταν από την Κωνσαντινούπολη και με είχε γαλουχήσει με τις ωραίες συνταγές από την Κωνσαντινούπολη, μου άρεσε η μαγειρική. Βλέποντας λοιπόν τη Julia Child, ήρθε η ιδέα ότι θα μπορούσα και εγώ να κάνω αυτό το πράγμα. Έχοντας πάντα τη χημεία ως βοηθό μου, γιατί η μαγειρική είναι χημεία, αν δε βάλεις τα σωστά υλικά στον αντιδραστήρα δεν θα βγει το σωστό αποτέλεσμα, έτσι είναι και το φαγητό, αν δεν μπουν τα σωστά υλικά δεν θα βγει τέλειο το φαγητό μας. Γι’ αυτό μόλις γυρίσαμε στην Ελλάδα, είχα τελειώσει τα τρία πρώτα μου βιβλία με τίτλους «Πρόσκληση σε Γεύμα», «Πρόσκληση σε Κοκτέιλ» και «Πρόσκληση σε Παιδικό Πάρτυ» και αποφάσισα να στείλω μία αίτηση στην ΕΡΤ για μία εκπομπή μαγειρικής. Καμία απάντηση δεν πήρα για ένα χρόνο και έστειλα μία δεύτερη αίτηση, όπου ο διευθυντής της ΕΡΤ μου απάντησε ότι δεν τον ενδιαφέρει καθόλου η πρόταση μου. Όταν όμως άνοιξαν τα ιδιωτικά κανάλια, τότε χτύπησα την πόρτα του Αντέννα, η οποία βέβαια άνοιξε, και όπως λέω μπήκε το νερό στ’αυλάκι. Το να γίνω λοιπόν μαγείρισσα και να κάνω όλη αυτή την καριέρα που έκανα αφορμή ήτανε η Julia Child.

Ποια είναι η αγαπημένη σας συνταγή ή το αγαπημένο σας πιάτο που ετοιμάζετε;

Το αγαπημένο μου φαγητό είναι κοκκινηστό αρνάκι με μελιτζάνες. Αγαπώ πάρα πολύ τις μελιτζάνες. Δεν υπάρχει καλύτερο και πιο νόστιμο λαχανικό από την μελιτζάνα. Επίσης, από τα λαδερά φαγητά, δεν θα το πιστέψεις, το σπανακόριζο. Αλλά κάνω το σπανακόριζο όχι όπως το κάνουν κάποιες νοικοκυρές. Δεν ανακατεύω το σπανάκι με το ρύζι, αλλά τοποθετώ μικρές ποσότητες ρύζι σε ορισμένα σημεία μέσα στην κατσαρόλα που γίνεται το σπανάκι και έτσι μετά το φαγητό μοιάζει σαν κέντημα. Μόνο που το βλέπεις το ωραίγεσαι. Αυτό βέβαια είναι το δεύτερο ταλέντο μου. Το βασικό ταλέντο που με ανέβασε τόσο ψηλά είναι ότι ήξερα να μαγειρεύω σωστά. Γιατί όπως σου είπα είχα γαλουχηθεί από μια Πολίτισσα μητέρα και φυσικά ήμουν χημικός και ήξερα να βάζω σωστά τα υλικά στο παρασκεύασμα. Ο καθένας που με συναντούσε στο δρόμο μου έλεγε ότι διαβάζοντας τις συνταγές μου και ακολουθώντας τες ακριβώς έβγαινε το αποτέλεσμα που περίμενε.

Απ’ όλα τα βιβλία μαγειρικής που έχετε γράψει, ποιο είναι το πιο αγαπημένο σας βιβλίο;

Φυσικά το πρώτο, γιατί έγινε με κάποιες δυσκολίες. Το έγραψα, έκανα τη φωτογράφηση, το ετοίμασα και γύριζα στους εκδοτικούς οίκους να το εκδώσουν. Κανένας δεν το ήθελε. Όλοι έλεγαν ότι είναι η Χρύσα Παραδείση, που ήταν τότε της εποχής, που είχε βγάλει και ένα ωραίο βιβλίο. Άλλοι έλεγαν ο Νίκος Τσελεμεντές. Κανένας δεν πίστευε ότι ήταν η Βέφα Αλεξιάδου. Επόμενος πήγε λίγο πίσω το πράγμα και εγώ τράβηξα πάρα πολλά για να μπορέσω να εκδόσω το βιβλίο μου και όταν με ρωτούν οι δημοσιογράφοι που ωφείλεται την καριέρα σας, τους απαντω στις ψεύτικες βλεφαρίδες. Και μου λένε τι σχέση έχουν οι ψεύτικες βλεφαρίδες με το μαγειρική; Και όμως, άκουσε αυτή την ιστορία, να καταλάβεις πώς κατάφερα να κάνω το βιβλίο μου. Είμαι στην Νέα Υόρκη, πάμε να πιούμε καφέ με παρέα, συναντάω μια κυρία στο Macy’s, πιάνουμε κουβεντούλα, με ρωτάει τι κάνω, τις λέω είναι χημικός και διαιτολόγος, έχω γράψει ένα πολύ ωραίο βιβλίο μαγειρικής, είναι έτοιμο, δυστυχώς δεν το θέλει πανένας εκδότης, χρήματα να το εκδόσω δεν έχω. Εγώ θα σε βοηθήσω μου είπε. Και τι ρωτάω τι δουλειά κάνει. Κάνω εμπόριο καλλιντικόν και κυρίως ψεύτικες βλεφαρίδες και εγώ ακούγοντας αυτό τρελάθηκα. Είναι δυνατόν στην Ελλάδα οι Ελληνίδες να φοράνε ψεύτικες βλεφαρίδες, μου έκανε τόση αντίποση. Μου απάντησε ότι έχουν ανοίξει αρκετά κέντρα αισθητικής όπου πηγαίνουν οι Ελληνίδες και βάζουν ψεύτικες βλεφαρίδες για να δείχνουν τα μάτια τους πιο μεγάλα. Κάνω χρυσές δουλειές, κυρία Αλεξιάδου μου λέει. Είναι ο αδερφός μου εδώ και κάνουμε εμπόριο καλλυντικών και ψεύτικες βλεφαρίδες. Είχαμε να βρεθούμε ένα χρόνο με την κυρία αυτή και παίρνω ένα τηλεφώνημα από κάποιον εκδότη που έβγαζε στην Ελλάδα το περιοδικό «Ιατρική και Ομορφιά», ήταν ο εκδότης Δημήτρης Τσιριμώκος. Ακούω μια γλυκιά αντρική φωνή στο τηλέφωνο, “Κυρία Αλεξιάδου, δεν με ξέρετε, είμαι ο Δημήτρης Τσιριμώκος, βγάζω το περιοδικό «Ιατρική και Ομορφιά», έχω εδώ κοντά μου μια φίλη σας, που συναντήσατε στην Νέα Υόκη, και της είπατε ότι είστε διαιτολόγος, ότι γράφετε συνταγές υγιεινής διατροφής, και ότι έχετε ετοιμάσει και ένα βιβλίο, και δεν έχετε βρει εκδότη να το εκδώσετε. Αυτή άνοιξε το δρόμο, με τις ψεύτικες βλεβαρίδες. Και ο Δημήτρης μου λέει, «Έλα θα σε βοηθήσω εγώ να βγάλεις το βιβλίο. Θα εγγυηθώ εγώ για σένα κι εσύ δώσε αυτά τα λίγα λεφτά που έχεις. Και όταν βγει το βιβλίο σου μου δίνεις τα λεφτά λίγα λίγα». Σκέψου ότι αυτός ο άνθρωπος κατάφερε να δει τη φλόγα που έκαινε μέσα μου. Τη φωτιά που θα άναβε, ενώ οι άλλοι εκδότες δεν μπόρεσαν να δουν αυτό. Ο Δημήτρης με έκανε εκδότη του πρώτου βιβλίου μου, γιατί αν το έπαιρναν οι άλλοι εκδότες αυτοί θα έβγαζαν τα πολλά χρήματα. Έτσι ήμουνα τυχερή και μετά την έκδοση του βιβλίου, κέρδισα αρκετά λεφτά.

Ποια είναι η πιο δύσκολη πρόκληση που έχετε αντιμετωπίσει στην καριέρα σας;

Aρνητικό ήταν ότι δεν ήθελαν το βιβλίο μου. Άλλαξα πορεία και έγινα εκδότρια και έβγαλα χιλιάδες άλλα βιβλία. Έτσι κατάφερα να πουλήσω 3,5 εκατομμύρια βιβλία ανα τον κόσμο και να πάρω βραβείο καλύτερου εκδότη.

Πως αισθάνεστε που λάβατε το Life Time Achievement Award πρόσφατα σε εκδήλωση που έγινε στη Σουηδία;

Είμαι χαρούμενη γιατί τα καινούρια παιδιά που παίρνουν βραβεία, μου έσφιγγα το χέρι και μου έλεγαν “We love you, Vefa, you are an inspiration”. Το να δεις μία τέτοια χειρονομία από τα νέα παιδιά είναι ακόμα πιο σημαντική και πιο δυνατή από το βραβείο. Το βραβείο που πήρα όταν έβαλα την ελληνική κουζίνα σε όλο τον κόσμο. Το βιβλίο για την ελληνική κουζίνα έχει κυκλοφορήσει σε έξι γλώσσες.

Πώς βλέπετε την τρέχουσα κατάσταση της γαστρονομίας στην Ελλάδα σήμερα;

Σε κακό χάλι, δυστυχώς. Εκνευρίζομαι όταν ακούω όταν λένε ότι αυτό είναι δημιουργική ελληνική κουζίνα. Τι θα πει δημιουργική ελληνική κουζίνα; Τροποποιούν την Ελληνική γαστρονομία. Αν τροποποιήσεις την Ελληνική κουζίνα, το’χασε το παιχνίδι. Να αλλάξεις τον τρόπο που μαγειρεύουμε το κρέας με λαχανικά; Να αλλάξεις τον τρόπο που μαγειρεύουμε το κοκκινιστό αρνάκι με μελιτζάνες; Το χοιρινό με πράσο, ή ακόμα τα λαδερά;

Ποιες συνεργασίες σας στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό θεωρείται σημαντικές;

Το Δημήτρη Τσιριμώκο στην Ελλάδα, και ο Pedro Cointreau που με έπιασε από το χέρι και με ταξίδεψε στα μονοπάτια της δόξας. Αυτός με γνώρισε σε όλο τον κόσμο. Με τη βοήθεια αυτών των ανθρώπων τα βιβλία μου έχουν βραβευτεί και εγώ έχω πάρει 30 βραβεία.

Τι θα συμβουλεύατε κάποιον από τους πιο νέους που θέλουν να μπουν στο χώρο της μαγειρικής και της ζαχαροπλαστικής;

Αυτό που είπα και στα παιδιά όταν μίλησα στη Σουηδία είναι ότι ο δρόμος είναι δύσκολος, ότι τα εμπόδια είναι πάρα πολλά που θα συναντήσουν, όμως αν έχουν αγάπη για αυτό που ξεκίνησαν να κάνουν, τα εμπόδια θα είναι πολύ ελαφριά. Δεν θα τα καταλάβουν. Η αγάπη για αυτό που θα ξεκινήσουν θα υπερπηδήσει τις δυσκολίες. Και φυσικά είπα ότι χρειάζεται επιμονή και επιμονή. Να μην το βάζεις κάτω.

Έχετε αντιμετωπίσει κάποια σοβαρά οικογενειακά προβλήματα. Αυτά σας εμπόδισαν να συνεχίσετε την επαγγελματική σας πορεία ή είδατε τη ζωή διαφορετικά και την αναθεωρήσατε;

Δυστυχώς στο τέλος της ζωής μου που ήμουν φτασμένη επαγγελματικά έπρεπε να αντιμετωπίσω την απώλεια της κόρης μου Αλέξιας, που ήταν κι αυτή φτασμένη. Ήταν πολύ σκληρός ο θάνατος που αντιμετώπισα. Αλλά όπως ο Χριστός επέμενε και μας έδειξε ότι πρέπει να κάνουμε υπομονή, να ξεπερνάμε τα προβλήματα και να μην το βάζουμε κάτω και να μην κλαίμε. Να στεκόμαστε ψηλά και να συνεχίζουμε τη ζωή μας. Τα κατάφερα. Με βοηθάει η πίστη στο Θεό. Ξέρω ότι υπάρχει Θεός, ξέρω ότι θα απολογηθώ κάποια μέρα για ότι έκανα ή δεν έκανα. Και επομένως προσπαθώ να είμαι εντάξει. Ο πόνος είναι πόνος. Είναι όμως δικός μου. Δεν μ’ αρέσει ούτε να τον σεργιανίζω, ούτε να τον δείχνω. Είναι για μένα. Θα κλάψω στο σπίτι μου. Δεν θα κλάψω μπροστά στον κόσμο. Η μητέρα μου έλεγε ότι όταν βγαίνουμε από το σπίτι κλειδώνουμε μέσα όλες μας τις στενοχώριας, όλα μας τα βάσανα και μετά βγαίνουμε από το σπίτι, γιατί θα συναντήσουμε και έξω άλλους ανθρώπους που έχουν προβλήματα και δεν έχουν καμία όρεξη να ακούσουν και τα δικά μας.

Η μητέρα μου ήταν μία άξια μάνα, και αυτή με μπόλιασε με την πίστη στο Θεό. Ήμουν μικρό κοριτσάκι και με πήγαινε στην εκκλησία. Η πίστη μας κρατάει όρθια και στα καλά και στα άσχημα. Τι να κάνουμε; Αυτή είναι η ζωή.

Είστε ακόμα ενεργή και γι’αυτό λοιπόν θα ήθελα να μου πείτε ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας; Ξέρω ότι ξεκινάτε μία συνεργασία με την Κίνα, θέλετε να μου πείτε κάποια πράγματα;

Θέλω να πω ότι τα βιβλία μου έχουν μεταφραστεί σ’αρκετές γλώσσες και αυτή τη στιγμή θα μεταφραστούν στα Κινέζικα για να μπουν σε ψηφιακή μορφή σε πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες. Μου είπαν κατά τη διάρκεια της συνάντησης μου με την αρμόδια αυτής της δράσης ότι τα παιδιά στην Κίνα προτιμούν να διαβάζουν τα βιβλία ηλεκτρονικά οπότε γι’ αυτό θα κυκλοφορήσουν σε αυτή τη μορφή. Είναι ένας νέος στόχος που πρέπει να επιτευχθεί.