Δεσποινίς Μαργαρίτα

Ο συγκλονιστικός μονόλογος του Ρομπέρτο Ατάιντε

Ήταν το 1975, που η Έλλη Λαμπέτη σύστησε στο ελληνικό κοινό το θεατρικό έργο “Δέσποινίς Μαργαρίτα”του Ρομπέρτο Ατάιντε.

To έργο, δυνατός μονόλογος όσο λίγοι, έχει γνωρίσει παγκόσμια επιτυχία κι αποτελεί και την πλέον μεγάλη του Βραζιλιάνου συγγραφέα, παρά το γεγονός ότι ό ίδιος έγραψε 23 ακόμη έργα.

Η «Δεσποινίς Μαργαρίτα» είναι μία δασκάλα του Δημοτικού, που στην αίθουσα διδασκαλίας ξετυλίγει τη διττή της ταυτότητα. Της δασκάλας, μα και της γυναίκας, που εξουσιάζει.

Όταν ο Ατάιντε έγραψε αυτό τον τόσο ξεχωριστό μονόλογο, στην πατρίδα του τη Βραζιλία υπήρχε δικτατορία. Ισως γι αυτό και το έργο έχει εμφανώς πολιτική διάσταση.

Θάλεγε κανείς ότι πρόκειται για μία αλληγορία πάνω στη δύναμη της εξουσίας, όπως τη συναντάμε στην κοινωνία, στην οικογένεια, στο σχολειό, στην εκκλησία, στο κράτος…

Πολλοί σπουδαίοι ηθοποιοί έχουν ερμηνεύσει τη Δεσποινίδα Μαργαρίτα. Η Ανί Ζιραντό, η Εστέλ Πάρσονς… ενώ στην Ελλάδα εκτός από την Ελλη Λαμπέτη, η Θέμις Μπαζάκα, η Λήδα Πρωτοψάλτη, ο Γιώργος Μαρίνος, η Ολια Λαζαρίδου κ.α.

Στην παράσταση του Θεάτρου Χώρα, από τις 14 Δεκεμβρίου, με το ρόλο αναμετριέται με  έξοχο αποτέλεσμα η Εφη Μουρίκη, υπό τη σκηνοθετική οδηγία του Πέτρου Ζούλια – που έχει δώσει μόνο επιτυχίες στα «μικρά σχήματα»-.

Να τι ο ίδιος σημειώνει:

«Είχα την τύχη να ζήσω ως μαθητής – θεατής εκείνη τη συγκλονιστική θεατρική εμπειρία με την Ελλη Λαμπέτη. Από τότε, πολλοί άξιοι ηθοποιοί, όπως ο Γιώργος Μαρίνος, η Θέμις Μπαζάκα, η ΌλιαΛαζαρίδου, μπήκαν στην σκηνική περιπέτεια της διδασκαλίας των μαθημάτων της “Δεσποινίδας Μαργαρίτας”. Ο μονόλογος παίχτηκε και ξαναπαίχτηκε σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου, αφήνοντας πάντα μοναδικές εντυπώσεις και δυνατές συγκινήσεις λόγω της βαθιάς ανθρωπιάς του.

Ένας κωμικοτραγικός κλόουν, η Δεσποινίδα Μαργαρίτα, ακροβατεί στο λογικό και στο παράλογο της ανθρώπινης ύπαρξης. “Παίζει” ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο, στην εξουσία και την ανατροπή της. Σαν ένας καλά εκπαιδευμένος σχοινοβάτης. Διδάσκει και διδάσκεται. Ματώνει και ματώνεται. Εξομολογείται. Λυτρώνει και λυτρώνεται, κλαίει και γελά. Αφήνεται να ζωγραφιστεί πάνω της όλη η γκάμα των ανθρώπινων συναισθημάτων. Και ως ένας τρελός σκηνικός δημιουργός ξυπνά το δικό της σκηνικό σύμπαν. Το φως και η χαρά εναλλάσσονται με το σκοτάδι, τη μοναξιά και την απόγνωση.

Μάθημα ζωής με σύνθετα, αλλά και πολλά απλά νοήματα – μηνύματα, ο μονόλογος του Ατάιντε συγκλονίζει ακόμα και αποδεικνύεται και πάλι προφητικός και επίκαιρος. Η κατάρρευση του καπιταλιστικού συστήματος με ότι ηθικό και πνευματικό συμπαρέσυρε βρίσκεται εδώ σ ΄αυτό το μονόλογο.

Προσπαθήσαμε να σβήσουμε από το κείμενο ό,τι μας φάνηκε ξεπερασμένο. Σταθήκαμε στη διπλή του ταυτότητα. Αυτή, που πίσω από τον ένα άνθρωπο κρύβει ένα πλήθος ολόκληρο, ένα σύστημα. Πίσω από τη γνώση και τη λογική κρύβεται το ανθρώπινο ένστικτο και η παντοτινή ανάγκη του ανθρώπου να αγαπηθεί και να αγαπήσει.

Η Δεσποινίς Μαργαρίτα προσπαθεί λυσσαλέα να αναπαράξει ό,τι ξέρει αλλά ταυτόχρονα ανακαλύπτει ό,τι καινούριο η ζωή της αποκαλύπτει. Θέλει να προλάβει να «ζήσει»  η Μαργαρίτα, γιατί κανένα σχολείο και καμία γνώση δεν έχει αξία και νόημα».

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ  ΕΦΗ ΜΟΥΡΙΚΗ

 Είναι απόφοιτη της Δραματικής Σχολής του Εθνικού θεάτρου

Με το Εθνικό Θέατρο συνεργάστηκε στις παραστάσεις:

• «Τρωάδες» του Ευριπίδη (Ανδρομάχη, σκην.Α.Φιλιππίδης
• «Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα» του Λόρκα (Αντέλα,σκην.Δ.Χρονόπουλος)
• «Ο γλάρος» του Τσέχωφ (Μάσα,σκην.Ζ.Ντασσέν)
• «Επτά επί θήβας» του Αισχύλου (Αντιγόνη,σκην.Κ.Μπάκας)
• «Ο πρόγονος» του Τερζάκη (Κατερίνα,σκην.Δ.Έξαρχος)

Με άλλους θιάσους έχει συνεργαστεί στις παραστάσεις:

• «Άγριο μέλι» του Φρέιν (Σοφία,σκην.Α.Βισνιέφκι)
• «Αρχοντοχωριάτης» του Μολιέρου(Μαρκισία,σκην.Κ.Μπάκας)
• «Αντίο Τσάρλυ» του Άξερλοντ(σκην.Κ. Αρζόγλου)
• «Μπράβο Γιατρέ» του Κούνεϊ(σκην.Κ. Αρζόγλου)
• «Λυσσασμένη γάτα» του Τ.Ουίλλιαμς(Μάγκυ,σκην.Β.Κυριακίδης)
• «Η φωλιά του κούκου» του Ντέηλ Βάσσερμαν(Ράτσεντ,σκην.Β.Κυριακίδης)
• «Φρακένστάϊν Rediculus» του Μ.Ντάουνινγκ(Ελιζαμπέθ,σκην.Β.Κυριακίδης)
• «Χείλη κλειστά»τουΜακ Νάλλυ(Κλόε,σκην.Β.Κυριακίδης)
• «Άμλετ ο Β΄»του Σ.Μπόμπρικ(Οφηλία,σκην.Β.Κυριακίδης)

Σκηνοθέτησε και έπαιξε στα έργα:

• « Κεκλεισμένων των θυρών» του Ζαν Πωλ Σάρτρ(Ινέζ)
• «Οι Δούλες» του Ζαν Ζενέ (Σολάνζ)
• “Ακρότητες” του Γουιλιαμ Μαστροσιμόνε (Μάρτζορι)

Στην τηλεόραση έπαιξε στις σειρές:

•  «Η παρέλαση»σκην.Γ.Διαμαντόπουλος
• «Βαμμένα κόκκινα μαλλιά» σκην.Κ. Κουτσομύτη
• «Διλήμματα» σκην.Σ. Μαρκίδης

Στον κινηματογράφο έπαιξε στην ταινία:

• «Μια υπέροχη μέρα» σκην.Ντ. Μαυροειδή

Υπογράφει το σενάριο και τη σκηνοθεσία στο:

• «STRAIGHT-STORΥ» μαζί με τον Β. Κυριακίδη

Κείμενο: Ρομπέρτο Ατάιντε
Σκηνοθέτης: Πέτρος Ζούλιας