Βαγγέλης Παπαδάκης: Πιστεύω στην ελευθερία της Τέχνης. Με αυτή την έννοια ο κάθε καλλιτέχνης έχει τα προσωπικά του κίνητρα να την παράγει. Γιατί αυτό που μετράει στο τέλος δεν είναι ο λόγος για τον οποίο κάνουμε Τέχνη, αλλά αν ο λόγος αυτός έχει τέτοια δύναμη ώστε να «συν-κινήσει» τον αποδέκτη.
Ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Βαγγέλης Παπαδάκης, με θεατρικές σπουδές και μεταπτυχιακά στη Γαλλία και με έργα σκηνοθετημένα από τον ίδιο, όπως ”O γλάρος, μια ταινία σε εξέλιξη”, “A little dream”, “Plastic people”, “Χρονομηχανή Καβάφης”, “Μην σκοτώνεις τους αγγέλους”, “Μια πορνογραφική σχέση” και η συνθέτρια Σίσσυ Βλαχογιάννη με ανώτατες σπουδές στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο σε τομείς όπως η σύνθεση και η αρμονία, μουσική δημιουργός αυτό τον καιρό για τις παραστάσεις “Πώς ν’απαγάγετε έναν τραπεζίτη“, “Δεσποινίς Τζούλια” και “Μια πορνογραφική σχέση”, μας ανοίγουν την καρδιά τους και μοιράζονται μαζί μας τις σκέψεις τους ως καλλιτέχνες και άνθρωποι.
-Πείτε μου δυο λόγια για το έργο “Μια πορνογραφική σχέση”. Τι είχες να αντιμετωπίσεις ως σκηνοθέτης και ηθοποιός, Βαγγέλη και τί ως συνθέτρια, Σίσσυ;
Βαγγέλης Παπαδάκης: Το έργο για μένα είναι ανατρεπτικό. Μέσα από την φαινομενικά απλοϊκή φόρμα του (σενάριο ταινίας) και γραφή του αποκαλύπτεται ένας συγκλονιστικός πλούτος ιδεών, μηνυμάτων και δραματουργικών ελιγμών που με μάγεψαν. Όσον αφορά το τί είχα να αντιμετωπίσω, θα μπορούσα να πω πολλά… κύριο όμως μέλημά μου ήταν να παραμείνω συνεπής σε αυτό που με μάγεψε. Στον πυρήνα μου. Και να το αποτυπώσω σκηνικά στον βέλτιστο βαθμό.
Σίσσυ Βλαχογιάννη: Το σενάριο του συγκεκριμένου έργου είναι πολύ δυνατό. Είναι κάτι διαφορετικό από εκείνο που φαντάζεται κανείς διαβάζοντας τον τίτλο. Είναι ένας ύμνος στον απόλυτο έρωτα. Tη συγκεκριμένη περίοδο της ζωής μου, το έργο αυτό αποτέλεσε μια όμορφη διέξοδο για μένα και μια καλή αφορμή να “κάνω μουσική” μία πρόσφατη προσωπική μου εμπειρία. Τώρα αυτό που έμελλε ν’ αντιμετωπίσω ως συνθέτρια, ήταν η κινηματογραφική πινελιά που έπρεπε να έχει αυτή η θεατρική παράσταση χωρίς να χρησιμοποιούνται κινηματογραφικά μέσα, που σημαίνει ότι η μουσική σε συνδυασμό με τα φώτα, είχε ρόλο πρωτεύοντα και απαιτητικό.
-Πώς ήταν η συνεργασία σας ως σκηνοθέτης και μουσική συνθέτρια στην παράσταση “Μια πορνογραφική σχέση”;
Βαγγέλης: Δεν έχω λόγια. Νιώθω ευλογημένος για αυτή την συνεργασία. Γιατί η όλη σύλληψη της συγκεκριμένης παράστασης βασίζεται απόλυτα στον ήχο και στην μουσική. Όταν συναντηθήκαμε με την Σίσσυ, της είπα πέντε πράγματα που θα ήθελα για το έργο και ήρθε στην πρόβα με δεκαπέντε προτάσεις πολύ ανώτερες αυτών που είχα φανταστεί. Η παράσταση έπαυε πλέον να ορίζεται από εμένα. Έγινε ένας κοινός μας στόχος. Μια κοινή δημιουργία. Στο θέατρο όταν αυτό συμβαίνει είναι μαγικό.
Σίσσυ: Η συνεργασία μου με τον Βαγγέλη ήταν, τολμώ να πω, από τις καλύτερες της μέχρι τώρα πορείας μου, με στοιχεία ηρεμίας, εμπιστοσύνης και σεβασμού, στοιχεία που είναι απαραίτητα, ώστε μία συνεργασία να οδηγηθεί στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Νιώθω τεράστια ευγνωμοσύνη, όχι μόνο για την συνεργασία μου με αυτόν τον θαυμάσιο άνθρωπο και καλλιτέχνη, αλλά και για τη συνεργασία μου με τους εξαιρετικούς συντελεστές αυτής της παράστασης.
-Πιστεύετε ότι υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον έρωτα και τον θάνατο; Στη δημιουργία και στην καταστροφή; Είναι δυο εντελώς διαφορετικά πράγματα ή οι δυο πλευρές του ίδιου νομίσματος;
Βαγγέλης: Ο έρωτας είναι το μόνο στοιχείο που μας κάνει όσο ζούμε, να υπερβαίνουμε το θάνατο. Αποκτάμε υπεράνθρωπες δυνάμεις ως ερωτευμένοι, γιατί παύει ο φόβος να έχει υπόσταση. Δεν υπάρχει όριο τόπου και χρόνου. Η στιγμή που δύο ερωτευμένοι κοιτάζονται στα μάτια είναι μια στιγμή που διαρκεί αιώνια. Γιατί ταυτόχρονα υπάρχει η γνώση της απώλειας του άλλου, ακριβώς την επόμενη στιγμή. Του θανάτου του άλλου το επόμενο δευτερόλεπτο. Ο έρωτας είναι κραυγή ζωής απέναντι στον θάνατο. Το ίδιο και η τέχνη, η δημιουργία. Αναμετριούνται με την αιωνιότητα.
Σίσσυ: Σαφώς και υπάρχει στενή σχέση. Κάθε στιγμή που βιώνεις όντας ερωτευμένος, είναι σαν ν’ ακροβατείς πάνω σε μία λεπτή κλωστή. Κι αν ο έρωτας πηγάζει από αληθινά συναισθήματα και υπάρχει θέληση από τους ανθρώπους που μοιράζονται από κοινού αυτό το θείο δώρο, τότε μπορεί να υπερνικήσει τον “θάνατο” και κάθε δυσκολία. Η Αλήθεια, η Θέληση και η Αγάπη, αποτελούν για μένα πηγή ζωής για οτιδήποτε βιώνουμε ή πράττουμε.
Βαγγέλη Παπαδάκης: Ο έρωτας είναι το μόνο στοιχείο που μας κάνει όσο ζούμε, να υπερβαίνουμε το θάνατο. Αποκτάμε υπεράνθρωπες δυνάμεις ως ερωτευμένοι, γιατί παύει ο φόβος να έχει υπόσταση. Δεν υπάρχει όριο τόπου και χρόνου
-Ποιά είναι η πηγή έμπνευσης ενός σκηνοθέτη και ποιά ενός συνθέτη;
Βαγγέλης: Θα έλεγα οτι κάθε φορά είναι κάτι διαφορετικό. Κάτι που θα δω ή θα ακούσω, το οποίο θα με διαπεράσει εγκεφαλικά και σωματικά. Η αλήθεια είναι πως η μουσική είναι πάντα μια πηγή έμπνευσης. Στην συγκεκριμένη παράσταση, το τραγούδι των Archive “Again” ήταν πηγή έμπνευσης (και το «Εσένα που σε ξέρω τόσο λίγο» επίσης)… μέχρι που έφερε η Σίσσυ τις μουσικάρες της.
Σίσσυ: Μπορεί να είναι μια στιγμή της καθημερινότητας, αναμνήσεις, εμπειρίες, γεγονότα, οι άνθρωποι γύρω μας και ίσως και τίποτα απ’ όλα αυτά. Το σίγουρο είναι πως η έμπνευση είναι ανατρεπτική κάθε φορά κι αυτό είναι μαγικό. Μου έχει τύχει να ξυπνήσω χαράματα, μισοκοιμισμένη, προσπαθώντας απεγνωσμένα να καταγράψω με κάποιο υλικό μέσο τη μελωδία που μ’ επισκέφτηκε στα όνειρά μου, γεγονός που όπως διαπίστωσα το πρωί ήταν αδύνατο να γίνει υπό τέτοιες συνθήκες.
–Τι θυμάστε πιο πολύ από τα παιδικά σας χρόνια και πιστεύετε ότι τα χρόνια της αθωότητας επηρεάζουν τη μετέπειτα εξέλιξη ενός καλλιτέχνη;
Βαγγέλης: Θυμάμαι κάποιες στιγμές ξαφνικά να απομονώνομαι, να αποσύρομαι νοητικά από το περιβάλλον μου και να φτιάχνω στο μυαλό μου ταινίες και να τις βλέπω να εκτυλίσσονται μπροστά μου. Μου συνέβαινε συχνά. Όσο για την αθωότητα, η αίσθησή μου είναι ότι κατακτιέται με την ωριμότητα. Η παιδική ηλικία έχει μια βιαιότητα στην πραγματικότητα. Ναι …νομίζω ότι αυτή η περίοδος της ζωής ενός ανθρώπου κι άρα κι ενός καλλιτέχνη, τον καθορίζει απόλυτα.
Σίσσυ: Είχα την τύχη να μεγαλώσω σε γειτονιά με πολλά παιδιά, χωρίς αυτοκίνητα και ιδιαίτερους κινδύνους. Θυμάμαι το ατελείωτο παιχνίδι έξω στο δρόμο, την διοργάνωση Ολυμπιακών Αγώνων και το γύρισμα ταινιών μικρού μήκους με ερασιτεχνική κάμερα. Είναι ακόμα χαραγμένη στη μνήμη μου η χαρά που είχαμε όλοι μας σαν παιδιά. Ήταν χρόνια αθωότητας και γλυκών εμπειριών σε συνδυασμό με τις αρχές που πήραμε από το σπίτι μας. Σίγουρα όλα αυτά συμβάλλουν στην ποιότητα και την δημιουργική πορεία ενός ανθρώπου, πόσο μάλλον ενός καλλιτέχνη.
-Όταν δημιουργείτε, υπάρχει στενή συνεργασία νου και καρδιάς; Υπάρχει δηλαδή μια οργανωμένη λογική στο πώς θα φτιάξει κάποιος κάτι; Ή απλά ακολουθείτε το κάλεσμα της έμπνευσης της στιγμής;
Βαγγέλης: Προσωπικά, ξεκινάω από μια παρόρμηση που θα με «κινήσει» στην αρχή. Μόλις αυτό συμβεί και κάνω το πρώτο βήμα προς την υλοποίηση ενός έργου, τότε αρχίζει μια παράλληλη διαδικασία δομής και αποδόμησης. Ό,τι γεννιέται στην καρδιά, προσπαθώ να το εντάξω στη δομή που επιβάλλει ο νους. Απολαμβάνω ιδιαιτέρως την διαδικασία του να «χάνομαι» μέσα στο σύμπαν ενός έργου και στη συνέχεια να ανασυνθέτω τα αναμνηστικά μου από το χάσιμο αυτό. Έτσι προκύπτει η σκηνοθεσία μου. Αλλά πατάει πάντα σε κάποια λογική δομή. Όσο πιο ισχυρή η δομή αυτή τόσο μεγαλύτερη η ελευθερία χασίματος.
Σίσσυ: Πιστεύω ότι κάθε δημιούργημά μας προέρχεται από την καρδιά και σε συνεργασία με το νου αποκτά φόρμα και ζωντάνια. Για μένα δεν υπάρχει μία οδός στον τρόπο δημιουργίας. Ο τρόπος που γράφω μουσική εξαρτάται κάθε φορά από το τί θα μου ζητηθεί. Όταν συνθέτω κατά παραγγελία για παράδειγμα, με σαφείς οδηγίες και στοιχεία που με κατευθύνουν σε ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα, τότε κινούμαι γύρω από μία οργανωμένη λογική βάσει των γνώσεών μου. Υπό τέτοιες συνθήκες δεν έχεις την πολυτέλεια του χρόνου να περιμένεις την έμπνευση. Αν όμως υπάρχει ελευθερία, χωρίς πίεση χρόνου και χωρίς περιορισμούς, τότε αγκαλιάζω κάθε πηγή έμπνευσης που σίγουρα προκύπτει. Το αποτέλεσμα βέβαια, τόσο στη μία περίπτωση όσο και στην άλλη, μπορεί να είναι εξίσου ποιοτικό.
Σίσσυ Βλαχογιάννη: Το πιο σημαντικό εν τέλει, είναι ο αντίκτυπος που έχει στον εσωτερικό κόσμο κάθε ακροατή- θεατή κι εκεί για μένα βρίσκεται και το κλειδί της επιτυχίας ενός καλλιτέχνη.
-Πιστεύετε ότι η σημερινή κατάσταση μιας κρίσης που βιώνουμε σε όλα πλέον τα επίπεδα της ζωής μας, επηρεάζει τον καλλιτέχνη; Κι αν τον επηρεάζει, σε ποιόν βαθμό και σε ποιά κατάσταση της ζωής του;
Βαγγέλης: Ένας καλλιτέχνης επηρεάζεται από το παραμικρό που κινείται γύρω του. Πόσο μάλλον όταν όλα σείονται γύρω του. Απορροφά τους κραδασμούς και τους κάνει τέχνη- όταν αντέχει το μέγεθος.
Σίσσυ: Σίγουρα επηρεαζόμαστε. Θεωρώ όμως, πως ανέκαθεν οι καλλιτέχνες τρέφονταν από κρίσιμες καταστάσεις της ζωής. Τα δύσκολα και μεγάλα γεγονότα αποτελούσαν πάντα μία πολύ δυνατή πηγή έμπνευσης γι’ αυτούς και η διαδικασία της δημιουργίας, την πιο αποτελεσματική διέξοδο για την ψυχούλα τους. Όλοι οι καλλιτέχνες είμαστε ημίτρελοι και τα καταφέρνουμε αιώνες τώρα, δεν μας φοβάμαι!
-Ποιά είναι η άποψή σας γενικά για την τέχνη; Πρέπει η τέχνη να γίνεται για την τέχνη ή οφείλει να είναι στρατευμένη… μέρος δηλαδή της καθημερινής ζωής και να θίγει με τον τρόπο της γεγονότα και καταστάσεις;
Βαγγέλης: Πιστεύω στην ελευθερία της Τέχνης. Με αυτή την έννοια ο κάθε καλλιτέχνης έχει τα προσωπικά του κίνητρα να την παράγει. Γιατί αυτό που μετράει στο τέλος δεν είναι ο λόγος για τον οποίο κάνουμε Τέχνη, αλλά αν ο λόγος αυτός έχει τέτοια δύναμη ώστε να «συν-κινήσει» τον αποδέκτη.
Σίσσυ: Θα συμφωνήσω με τον Βαγγέλη. Η Τέχνη πρέπει να είναι ελεύθερη, χωρίς όρια και κανόνες, είτε θίγει γεγονότα και καταστάσεις, είτε όχι. Το πιο σημαντικό εν τέλει, είναι ο αντίκτυπος που έχει στον εσωτερικό κόσμο κάθε ακροατή- θεατή κι εκεί για μένα βρίσκεται και το κλειδί της επιτυχίας ενός καλλιτέχνη.
-Πείτε μου κάποια πράγματα για τις σπουδές σας ως καλλιτέχνες και κάποιες εμπειρίες από τα χρόνια των σπουδών που έμειναν αξιομνημόνευτες.
Βαγγέλης: Ωχ…γυρνάμε πολύ πίσω. Πέρασα σημαντικό χρόνο στο εξωτερικό, σπουδάζοντας στην Γαλλία όπου ένιωσα ότι ήμουν στο κέντρο της σύγχρονης δημιουργίας. Έβλεπα παραστάσεις των Bib Wilson, Pina Bausch, Rodrigo Garcia, Romeo Castellucci, Peter Brook, πράγματα που δεν ήταν αυτονόητο για μένα τότε την δεκαετία των 90ς. Τώρα πια με το Φεστιβάλ Αθηνών όλα αυτά μπορούμε να τα παρακολουθήσουμε και στην χώρα μας. Αλλά τότε φάνταζε κάτι εξωτικό στα νεανικά μου μάτια.
Σίσσυ: Το δικό μου ταξίδι σπουδών ξεκινά από την ηλικία των 6, όπου άρχισα να μαθαίνω πιάνο στο τοπικό ωδείο της πόλης μου. Στα εφηβικά μου χρόνια φοιτούσα στο Μουσικό Γυμνάσιο- Λύκειο Ιλίου, παράλληλα με το Ωδείο Μουσικής Εταιρίας Αθηνών που συνέχιζα το πιάνο και την δημοτική Φιλαρμονική Αγίων Αναργύρων, στην οποία γνώρισα για πρώτη φορά το κλαρινέτο και το σαξόφωνο. Κι έπειτα έρχονται 5 υπέροχα φοιτητικά χρόνια στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο στην Κέρκυρα, που σπούδασα “Σύνθεση για Παραστατικές Τέχνες” στο τμήμα μουσικών σπουδών. Γυρίζοντας στην Αθήνα το 2009, πήρα και τα υπόλοιπα πτυχία μου, πτυχίο “Αρμονίας”, “Αντίστιξης”, “Φούγκας”, “Ενοργάνωσης Πνευστών Οργάνων” και “Κλασικού Σαξοφώνου” από το Ωδείο Όπερα Αθηνών. Καθ’ όλη την διάρκεια της πορείας μου αυτής, είχα την τύχη να μάθω μουσική από ανθρώπους που τους γράφει η σύγχρονη Ιστορία Μουσικής, αλλά και από άλλους πολύ αξιόλογους καλλιτέχνες. Αν πρέπει να ξεχωρίσω μία περίοδο σπουδών απ’ όσες έχω ζήσει, αυτή θα ήταν τα χρόνια του Πανεπιστημίου. Τα χρόνια εκείνα έμαθα, είδα, άκουσα, γνώρισα και έζησα έντονα το κάθε λεπτό.
-Ποιά είναι τα μελλοντικά σας πλάνα σε σχέση με νέες δημιουργίες;; Τι να περιμένουμε από εσάς στο εγγύς μέλλον;
Βαγγέλης: Ακόμα δεν μπορώ να πω κάτι με βεβαιότητα. Είμαστε στα σκαριά όμως για επόμενα πρότζεκτ. Οψόμεθα…
Σίσσυ: Έχω κάποιες προτάσεις για τη μουσική θεατρικών παραστάσεων και βίντεο μικρού μήκους, τις οποίες όμως δεν μπορώ ν’ αποκαλύψω ακόμη. Συνεργάζομαι επίσης με καλλιτέχνες της ελληνικής δισκογραφίας, τον Δώρο Δημοσθένους και τον Αδάμ Τσαρούχη. Παρόλα αυτά, κάποια στιγμή ονειρεύομαι την δημιουργία ενός προσωπικού έργου με την συμμετοχή καλλιτεχνών που εκτιμώ και θαυμάζω.
-Πέρα από το ταλέντο, τί άλλο πιστεύετε ότι πρέπει να διαθέτει κάποιος σε ποιότητα χαρακτήρα, προκειμένου να προχωρήσει στο χώρο των τεχνών;
Βαγγέλης: Πραγματικά δεν ξέρω. Τύχη; Πίστη; Επιμονή; Δουλειά κυρίως.
Σίσσυ: Θα επιθυμούσα ο σωστός καλλιτέχνης να είναι πρώτα απ’ όλα σωστός άνθρωπος. Να διακατέχεται από ειλικρίνεια και εντιμότητα και η αγάπη ν’ αποτελεί τροφή για κάθε του δημιουργία. Δυστυχώς όμως, τέτοιου τύπου καλλιτέχνες είναι σπάνιοι στο χώρο μας.
– Αντί για τελευταία ερώτηση, θα ήθελα να μου πείτε ποια είναι τα όνειρά σας για το μέλλον, τόσο ως Βαγγέλης και Σίσσυ, όσο και σαν σκηνοθέτης και συνθέτης.
Βαγγέλης: Στο μέλλον ονειρεύομαι οι άνθρωποι να αγκαλιαζόμαστε ακόμα πιο πολύ. Να μοιραζόμαστε όχι την καθημερινότητα μας, αλλά αυτό που μας κάνει τον καθένα ξεχωριστό. Χωρίς φόβο. Στο μέλλον δεν θα φοβόμαστε. Αυτό ονειρεύομαι ως σκηνοθέτης. Αυτός είναι ο λόγος που θα συνεχίζω να σκηνοθετώ.
Σίσσυ: Για το παρόν και για το μέλλον, εύχομαι υγεία. Είναι ό, τι πιο πολύτιμο έχουμε. Όσο για τα όνειρά μου, θα επιθυμούσα ν’ αποτελούνται από όμορφες στιγμές με ανθρώπους που έχουν σεβασμό για τον συνάνθρωπο, αλήθεια και αγάπη στην ψυχή τους και που είναι ικανοί να μεταφέρουν τα στοιχεία αυτά και στην δική μου ψυχή με τον πιο απλό τρόπο. Ανθρώπους που το “εγώ” τους, είναι το “εμείς” και αυτό αποτυπώνεται και στην δουλειά τους. Μακάρι η κάθε μέρα που περνά να είναι και για μένα μία καλή ευκαιρία να γίνω καλύτερος άνθρωπος- καλλιτέχνης και να δημιουργώ με απλότητα και καλαισθησία, παρέα με αυτούς τους ξεχωριστούς ανθρώπους.
Οι φωτογραφίες της παράστασης είναι έργο της Νικολέττας Γιαννούλη.
Η προσωπική φωτογραφία του Βαγγέλη Παπαδάκη, είναι έργο του φωτογράφου Γιάννη Λόη.
Σίσσυ Βλαχογιάννη: Κάθε στιγμή που βιώνεις όντας ερωτευμένος, είναι σαν ν’ ακροβατείς πάνω σε μία λεπτή κλωστή. Κι αν ο έρωτας πηγάζει από αληθινά συναισθήματα και υπάρχει θέληση από τους ανθρώπους που μοιράζονται από κοινού αυτό το θείο δώρο, τότε μπορεί να υπερνικήσει τον “θάνατο” και κάθε δυσκολία.
Συνέντευξη: Αγγελική Μπάτσου
Επιμέλεια: Μαρία Αγγέλου
Αγγελική Μπάτσου
Σ’όλο τον κόσμο τελικά δεν μπόρεσα να πάω...κατόρθωσα όμως να φανταστώ και να χαράξω τα ίχνη αυτού μέσα από ταμονοπάτια της ποίησης,της λογοτεχνίας και της φαντασίας. Αγαπημένος μου συγγραφέας ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε,αγαπημένος ποιητής ο Ουϊλιαμ Μπλέϊκ,ο Μπωντλαίρ και ο Απολιναίρ, αγαπημένος ζωγράφος ο Βαν Γκογκ και ο Γκουστάβ Κλιμπ.
Latest posts by Αγγελική Μπάτσου (see all)
- Εντρυφώντας στην “Υψηλή μαγειρική των σχέσων”, σε σενάριο Βίλης Σωτηροπούλου και σκηνοθεσία Κέλλυς Σταμουλάκη, στο Θέατρο της Ημέρας - 27 Νοεμβρίου 2024
- Συνέντευξη στη θεατρική ομάδα της παράστασης “Το αίμα νερό γίνεται” - 9 Μαΐου 2023
- «Δε μείναν λόγια», το νέο τραγούδι, της ερμηνεύτριας Ζωή Λιαντράκη - 28 Απριλίου 2023
Καμία κριτική