Είδαμε την παράσταση “Άκουσε τα κύματα”

Πέντε εγκλωβισμένα σώματα το καθένα στα δικά του αδιέξοδα προσπαθούν να δείξουν επί σκηνής, ότι είναι πολύ λεπτή η κλωστή που διαχωρίζει το λογικό από το παράλογο. Τα δραματικά αυτά σώματα συναισθάνονται, συμπάσχουν και τελικά αλληλεπιδρούν…

Αλληλεπιδρώντα σκηνικά σώματα

Η επιλογή του σκηνοθέτη Πάνου Ηλιακόπουλου να έχει αφήσει ακάλυπτο τον σκηνικό χώρο δημιουργεί στον θεατή από τα πρώτα λεπτά που εισέρχεται στον θεατρικό χώρο, την αίσθηση ότι η θεατρική πράξη βρίσκεται επί σκηνής. Είναι εκείνα τα πρώτα λεπτά που ο θεατής έχει χρόνο να παρατηρήσει το σκηνικό χώρο, τα σκηνικά αντικείμενα και φυσικά τη μεγάλη οθόνη στη μέση της σκηνής ψηλά, που με ένα βίντεο σε χρωματικούς τόνους άσπρου-μαύρου, συστήνει για πρώτη φορά στον θεατή τους ηθοποιούς-ήρωες της παράστασης. Σε αυτή τη παρατήρηση λοιπόν έχει κανείς την ευκαιρία να εντοπίσει τα μουντά χρώματα του σκηνικού εναρμονισμένα με την εικόνα του βίντεο, που λειτουργούν αντιθετικά με κάποιες μικρές κόκκινες πινελιές. Το μεγαλύτερο μέρος της σκηνής είναι λιτό, με κάποιες σκόρπιες καρέκλες στο χώρο, ενώ ένα μικρότερο μέρος είναι πιο «πλούσιο» με τη κυριαρχία μιας εντυπωσιακής κόκκινης πολυθρόνας. Αυτές οι όχι και τόσο ευδιάκριτες αντιθέσεις στον χώρο λειτουργούν ως κωδικοποιημένα σημεία που συμβαδίζουν με τον διαταραγμένο ψυχισμό των δραματικών προσώπων. Αξίζει να σημειωθεί σε αυτό το σημείο ότι η φωτογραφική αυτή εικόνα του σκηνικού χώρου δημιουργεί στον θεατή εξ’ αρχής μία αίσθηση εγκατάλειψης και ερήμωσης, χωρίς όμως να γίνεται κατευθυντήρια αίσθηση για τη συνέχεια του έργου.

Με μία συμβολική εναρκτήρια κινούμενη εικόνα από τα σώματα των ηθοποιών αντιπροσωπεύεται η κοινωνία του σήμερα καθώς κινούνται στο χώρο ως άγνωστοι μεταξύ αγνώστων. Μια πρώτη συνεργασία ξεκινά μεταξύ τους ως μία προσπάθεια προσέγγισης, καθώς και οι πέντε αρχίζουν να τοποθετούν τις καρέκλες τακτικά, σε δύο σειρές. Στο τέλος της πρώτης σκηνής, το κενό καλύπτει το βίντεο με τα κύματα που μέσα σε αυτά κρύβονται όλες οι επιθυμίες των ανθρώπων, γιατί όσο καταστροφικά και αν έχουν αποδειχτεί παράλληλα έχουν και ζωτική σημασία για τον ψυχικό κόσμο των ανθρώπων. Κάπου εκεί ο φωτισμός επανέρχεται έντονος στη σκηνή και ξεκινά η εγκιβωτισμένη αφήγηση, με τους ήρωες του έργου να επανέρχονται στην ιδρυματοποίηση της κλινικής όπου νοσηλεύονταν και οι πέντε. Εντυπωσιακά έξυπνο σκηνοθετικό «εργαλείο» αποτελεί η χρήση της εικόνας ενός ματιού στο βίντεο. Πρόκειται για ένα συμβολοποιημένο σχόλιο της επιτήρησης που δέχονται οι άνθρωποι που νοσηλεύονται σε ψυχιατρική κλινική που εν μέρει αντικατοπτρίζει και τη κοινωνία έξω από τη κλινική.

Η εγκιβωτισμένη αφήγηση τελειώνει και οι ήρωες επιστρέφουν στο δικό τους δραματικό «τώρα» θέλοντας να αποκαλύψουν κρυμμένα τραυματισμένα ψυχικά θραύσματα της ζωής τους.

Συμπληρωματικά σε αυτή την εξομολογητική διάθεση λειτουργεί η χρήση του βίντεο με το zoom in στα πρόσωπα των αντιηρώων αυτών, όπως θα τους χαρακτήριζε η κοινή γνώμη, γιγαντώνοντας την αποτύπωση της συναισθηματικής φόρτισης στα πρόσωπα τους. Η φόρτιση αυτή αποδίδεται κυρίως στην αγωνία και την έντονη επιθυμία των δραματικών προσώπων για επανακοινωνικοποίηση σύμφωνα με τις κυρίαρχες αξίες.

Μοτίβο της παράστασης αποτελεί η συνεχής εναλλαγή του δραματικού χρόνου και χώρου που επιτυγχάνεται μέσω της εναλλαγής του φωτισμού που τόσο περίτεχνα χειρίζεται ο Γιώργος Αγιαννίτης, μέσω της εναλλαγής των βίντεο καθώς και μέσα από την αλλαγή κουστουμιών των ηθοποιών επί σκηνής.

Αυτή η αλλαγή γίνεται μπροστά στα μάτια των θεατών υπογραμμίζοντας τους κώδικες που οι άνθρωποι υποχρεώνονται να ακολουθούν στη κοινωνία, είτε βρίσκονται μέσα σε ένα ίδρυμα, είτε βρίσκονται έξω από αυτό. Σε κάθε αλλαγή σκηνής ο σκηνικός χώρος υποχωρεί και αντικαθίσταται από τον χώρο που περιγράφει ο λόγος στην αφήγηση. Θεατρικά, ο σκηνικός αυτός χώρος είναι δισυπόστατος αφού ταυτόχρονα αποτελεί και τον χώρο του δρόμου της στάσης του λεωφορείου που είναι το εδώ και τώρα των ηρώων αλλά και το εσωτερικό του ιδρύματος που αποτελεί το παρελθόν και τελικά το μέλλον τους. Η πολυσημεία αυτή του σκηνικού χώρου δηλώνεται μέσω του λόγου ο οποίος δημιουργεί νέες εικόνες, ενός άλλου κόσμου από αυτόν που βλέπει πραγματικά ο θεατής.

Απόλυτα διαχρονικά τα σύμβολα και μηνύματα της παράστασης αποκαλύπτουν ανομολόγητα συναισθήματα που προκύπτουν από την κοινωνική ιδρυματοποίηση. Η περιθωριοποίηση του ψυχικά ασθενούς εξακολουθεί αμείωτη ακόμα και μετά από την εξ’ ολοκλήρου απομυθοποίηση που επιτυγχάνει ο Φρόυντ και η ψυχανάλυση ως προς τον τυπικό διαχωρισμό ανάμεσα στο «φυσιολογικό» και το «παθολογικό» άτομο.

Οι πέντε ηθοποιοί της παράστασης γεμίζουν τη σκηνή με τις υποκριτικές τους ικανότητες καθώς κρατούν τους θεατές προσηλωμένους καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου. Υποστηρίζουν άψογα τη δυναμική του κειμένου της Σοφίας Ιόλη Μπούντα ενώ υπογραμμίζουν το λόγο τους και με τη κινησιολογική τους συμπεριφορά ως ψυχικά διαταραγμένα όντα. Ο Φάνης Κατέχος κατεύθυνε πολύ εύστοχα την κίνηση των σωμάτων των ηθοποιών με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί το ιδανικό κλίμα για τη συγκεκριμένη παράσταση. Πέντε εγκλωβισμένα σώματα το καθένα στα δικά του αδιέξοδα προσπαθούν να δείξουν επί σκηνής, ότι είναι πολύ λεπτή η κλωστή που διαχωρίζει το λογικό από το παράλογο. Τα δραματικά αυτά σώματα συναισθάνονται, συμπάσχουν και τελικά αλληλεπιδρούν…

Όλοι οι συντελεστές της παράστασης δούλεψαν προς την ίδια κατεύθυνση με αποτέλεσμα την επίτευξη ενός θεάματος με άρτια συνοχή.

---

Αναλυτικές πληροφορίες από τον Οδηγό Θεάτρου

Άκουσε τα Κύματα
Κοινωνικό
σε σκηνοθεσία Πάνου Ηλιακόπουλου

OLVIO