Γράφει η Αγγελική Μπάτσου

Βρεθήκαμε στο θέατρο «Αλκμήνη» για να παρακολουθήσουμε την παράσταση «Πορτραίτο μιας μαντόνα» του Τένεσι Ουίλιαμς, σε σκηνοθεσία και μετάφραση της Κερασίας Σαμαρά.

Ο Τένεσι Ουίλιαμς, φιλολογικό ψευδώνυμο του Τόμας Λανιέ Ουίλιαμς, μαζί με τον Άρθουρ Μίλλερ αποτελούν τους δύο σημαντικότερους θεατρικούς συγγραφείς της μεταπολεμικής αμερικάνικης γενιάς. Με κορυφαία και πιο γνωστά του έργα το «Λεωφορείον ο πόθος» (βραβείο Πούλιτζερ-1948) και τη «Λυσσασμένη γάτα» και με πολλά άλλα θεατρικά, ποιήματα, ιστορίες και μυθιστορήματα, ο κορυφαίος αυτός δημιουργός που μεταφράστηκε σε πάνω από 30 γλώσσες, θεωρείται πλέον κλασικός μια και τα έργα του παίζονται ακόμα και σήμερα από πάρα πολλούς θιάσους.
Περιμένοντας λοιπόν στο πανέμορφα διακοσμημένο φουαγιέ του θεάτρου “Αλκμήνη”, κοντά στο πιάνο με τη ρετρό διακόσμηση, σκέφτηκα πόσο ταίριαζε η ατμόσφαιρα του χώρου τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή με την εποχή και το πνεύμα του έργου που θα έβλεπα σε λίγο. Οφείλω να πω ότι δεν πρόκειται για ένα ενιαίο έργο, αλλά για πέντε μονόπρακτα του συγγραφέα που ξεχωριστά αλλά και ενωμένα μαζί, αποτελούν μια μοναδική παράσταση. Πέντε διαφορετικές υποθέσεις, με κοινή συνιστώσα τα θέματα που θίγει σε κάθε του έργο ο Τενεσί Ουίλιαμς: τη μεταπολεμική ζωή, τα έργα και ημέρες της ανόδου και της πτώσης του αμερικάνικου ονείρου κάπου εκεί στο Νότο…σε μια ζωή που μοιάζει με τα βαλτόνερα του Μισσισσιππή.

ΥΠΟΘΕΣΗ

Πρώτο μονόπρακτο- Πορτραίτο μιας μαντόνα
Στιγμές πριν έρθουν λειτουργοί ψυχιατρείου να την οδηγήσουν στο φρενοκομείο, η μεγάλη πλέον σε ηλικία Λουκρητία Κόλλινς, αναπολεί το παρελθόν με την συντροφιά του συμπονετικού πορτιέρη και του ανάγωγου παιδιού για το ασανσέρ , οι οποίοι έχουν έρθει τάχα για να ψάξουν τον αόρατο εισβολέα που εκείνη βλέπει κάθε βράδυ.
Δεύτερο μονόπρακτο- Το σκοτεινό δωμάτιο
Το καλοκαίρι του 1939, σε μια μεγάλη αμερικανική πόλη η κοινωνική λειτουργός δεσποινίς Μόργκαν έρχεται αντιμέτωπη με την πλήρη ψυχική εξαθλίωση τόσο σε ψυχολογικό όσο και σε ηθικό επίπεδο, όταν επισκέπτεται το σπίτι της οικογένειας Ποτσιότι.
Τρίτο μονόπρακτο- Κάτι ανείπωτο
Η σχέση μιας πλούσιας γεροντοκόρης ,της Κορνήλια Σκοτ και της γραμματέως της Γκρέϊς, έρχεται στο προσκήνιο, δοκιμάζεται και τις φέρνει σε αντιπαράθεση, οδηγώντας τες ένα βήμα πριν ειπωθούν πράγματα που ως τώρα παρέμεναν στο σκοτάδι κρυμμένων επιθυμιών. Αφορμή, η επανεκλογή ή όχι της πρώτης ως επίτιμο μέλος του τοπικού συλλόγου.
Τέταρτο μονόπρακτο- Το ροζ δωμάτιο
Μια ερωμένη σε αντίθεση με το ρομαντικό ντεκόρ, διώχνει με τον πιο παράφορο τρόπο τον εραστή της επειδή νιώθει ότι παίζει μαζί της και την παραμελεί. Όταν κλείσει όμως η πόρτα αφού τον διώξει, αλλάζουν όλα. Ή μήπως τελικά όλα παραμένουν ίδια όσο υπάρχει σαρκικός έρωτας;
Πέμπτο μονόπρακτο- Λαίδη Φθειροζόλ
Η ηλικιωμένη που χρωστάει ενοίκια, η ανάλγητη και επίπεδη ψυχικά ιδιοκτήτης και ο συγγραφέας, σε μια αντιπαράθεση χωρίς νικητή, με σίγουρους ψυχικά αποσταμένους ανθρώπους που έχουν ήδη χάσει εδώ και καιρό τη λάμψη της ζωής τους. Ένα αδιέξοδο από την αρχή ως το τέλος…

ΚΡΙΤΙΚΗ

Σε κάθε υψηλή δημιουργία, η πραγματική ζωή είναι πάντα εκείνη που στοιχειώνει το έργο του εκάστοτε καλλιτέχνη. Στην περίπτωση του Τενεσί Ουίλιαμς, η δύσκολη οικογενειακή ζωή με έναν βάναυσο πατέρα και μια νευρωτική μητέρα, μια παιδική ασθένεια που τον άφησε ανάπηρο για δύο χρόνια, η πνευματική αρρώστια της αδερφής του (θεωρήθηκε σχιζοφρενής στα 18 της, και με τη συναίνεση των γονιών τους δέχτηκε λοβοτομή ,γεγονός που την άφησε ουσιαστικά μισή), η ομοφυλοφιλία στον αμερικάνικο νότο ειδικά εκείνη την εποχή και η κατάθλιψη από την οποία υπέφερε κι ο ίδιος, αποτελούν από μόνοι τους σημαντικοί παράγοντες που επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό τα κείμενα του λογοτέχνη μας.
Κάθε κείμενο και μονόπρακτο του , είναι εμποτισμένο με τα αρώματα, τα τοπία, τους ήχους και τους παρακμιακούς ανθρώπους του Νότου, που προσπαθώντας να ζήσουν το αμερικάνικο όνειρο, αφενός δεν το αγγίζουν και όσοι πιστεύουν ότι το φτάνουν χάνονται μέσα σε αυτό. Φτηνά ξενοδοχεία ,τσιγάρο και αλκοόλ, μια άχρονη πορεία στο χρόνο που τελικά δεν οδηγεί πουθενά, μουδιασμένη κι εκείνη από την αποχαυνωτική ζέστη του νότιου κλίματος. Οι ήρωες του κάθε του έργου μοιάζουν να κυνηγούν τις κρυφές τους Χίμαιρες και προσπαθούν να εξορκίσουν τους δαίμονές τους μέσα σε ένα απέραντο τοπίο μοναξιάς χωρίς αρχή και τέλος.
Τόσο η μετάφραση και η σκηνοθεσία της Κερασίας Σαμαρά, όσο και η συμβολή της εκπληκτικής δραματουργικής επεξεργασίας του Ανδρέα Στάϊκου, κατόρθωσαν να μας περάσουν με μεγάλη επιτυχία όλο αυτό το κλίμα που περιέγραψα λίγο πιο πριν. Το κείμενό του θεατρικού παραπέμπει εντελώς στο αμερικάνικο στυλ γραφής εκείνης της εποχής, διατηρώντας όμως ταυτόχρονα και ελληνικά στοιχεία λόγου τα οποία το οικειοποιούν πιο άμεσα στο θεατρικό κοινό.
Η σκηνοθεσία , σε ρετρό μα ταυτόχρονα και μοντέρνο στυλ, καθίσταται μοναδική και ιδιαίτερα πρωτότυπη ως σύλληψη, με τη χρήση των παρασκηνίων ως τμήμα της παράστασης. Τι ακριβώς εννοώ…. Ότι οι πρωταγωνιστές αλλάζουν κοστούμια από το ένα μονόπρακτο στο άλλο, στο βάθος της σκηνής που είναι διακοσμημένο με καθρέπτες και κοστούμια σε φορητές κρεμάστρες, σαν να είναι καμαρίνια. Είναι υπέροχη η αίσθηση να βλέπει κανείς την αλλαγή από το ένα μονόπρακτο στο άλλο μπροστά στα μάτια του και συν τοις άλλοις, η όλη αυτή σύλληψη ευνοεί τη θεατρική οικονομία από άποψη χρήσης χρόνου.
Ως σύνολο, ξεκάθαρη, έντονη και επιβλητική, η σκηνοθεσία αυτή εστιάζει στους χαρακτήρες τόσο ως εντύπωση όσο και ως βάθος και δημιουργεί με αυτόν τον τρόπο μια παράσταση που όσο πολυσύνθετη είναι ως δυναμικό, άλλο τόσο άμεση και εύκολα κατανοητή είναι στους θεατές. Oι χαρακτήρες του έργου, δημιουργήματα μιας μεταπολεμικής εποχής ,μιας δύσκολης εποχής της οποίας τα ίχνη υπάρχουν ακόμα και σήμερα, αποκτούν έναν διαχρονικό χαρακτήρα ο οποίος έρχεται και τοποθετείται στο παρόν χωρίς κανένα σημάδι υπερβολής ή υπέρβασης της αλήθειας και της πραγματικότητας.

ikmrov1546861204420

Ως ερμηνεύτρια στα τέσσερα από τα πέντε μονόπρακτα, η Κερασία Σαμαρά ξαφνιάζει και ταυτόχρονα μαγεύει με την ευκολία που αλλάζει τόσο ως μορφή όσο και ως υποκριτική από τον ένα ρόλο στον άλλο ,δημιουργώντας ένα αξέχαστο συνολικό αποτέλεσμα. Κατορθώνει με δυναμισμό μα και ευαισθησία ταυτόχρονα, να περάσει μπροστά από τα μάτια μας μια ολόκληρη εποχή και να χρωματίσει με μεγάλη λεπτομέρεια συμπεριφορές και χαρακτήρες που αν και μας πάνε πιο πίσω στο χρόνο, διατηρούν σύγχρονα στοιχεία που μας θυμίζουν πολύ τον σημερινό κόσμο. Αν και οι καταστάσεις διαφοροποιούνται, οι συμπεριφορές παραμένουν λίγο-πολύ παρόμοιες με εκείνες της πιο παλιάς εποχής. Έχοντας ενώσει τόσο πετυχημένα παρελθόν και παρόν, η ερμηνεία της Κερασίας Σαμαρά, τη δικαιώνει ως υποκριτικό δυναμικό και την κατατάσει ανάμεσα στις πιο κομψές και όμορφες ερμηνείες που έχω δει ως τώρα.
Αξέχαστη ως πρωταγωνίστρια, μ’ ένα εξίσου πανέμορφο σκηνοθετικά αποτέλεσμα που πραγματικά λατρεύτηκε από το κοινό της παράστασης και απέδειξε το μεγάλο ταλέντο της και στον τομέα αυτό. Την ευχαριστούμε θερμά για το άψογο αυτό αποτέλεσμα και μαζί με τα συγχαρητήριά μας, της ευχόμαστε το μέλλον να της χαρίζει απλόχερα ανάλογες επιτυχίες!
Η άλλη μεγάλη κυρία του θεατρικού είναι αναμφίβολα η Βέρα Κρούσκα. Δύο λέξεις μόνο μπορούν να χαρακτηρίσουν την ερμηνεύτρια αυτή: μάθημα υποκριτικής. Λουκρητία Κόλλινς, κυρία Ποτσιότι, Κορνήλια Σκοτ, Λαίδη Φθειροζόλ, 4 χαρακτήρες, μία ηθοποιός, σε μια παράσταση που μένει αξέχαστη! Η μετάβαση από τον ένα ρόλο στον άλλο γίνεται μπροστά στα μάτια μας, τόσο με την αλλαγή των κοστουμιών που αποτελεί μέρος της παράστασης, όσο και με το χτίσιμο του κάθε χαρακτήρα επί σκηνής. Η ερμηνεύτριά μας κυριολεκτικά μεταμορφώνεται…αλλάζει φωνή, αλλάζει βλέμμα και κίνηση, μεταβάλλει την ερμηνεία και μεταβάλλεται και η ίδια από την μισότρελη Λουκρητία, στην καταθλιπτικά μουδιασμένη και παρατημένη από τον ίδιο της τον εαυτό κυρία Ποτσιότι…..Έπειτα, μας παρουσιάζεται ως η φαινομενικά δυναμική μα ταυτόχρονα εύθραυστη και με χαμηλή αυτοεκτίμηση Κορνήλια και καταλήγει στην ημίτρελη λαίδη Φθειροζόλ, μια ανθρώπινη σκιά που μοιάζει να χάνεται μέσα σε σκοτεινά δωμάτια του αμερικάνικου νότου. Χαίρομαι ιδιαίτερα που η σπουδαία αυτή κυρία του θεάτρου μας έδωσε την ευκαιρία να την θαυμάσουμε μέσα από 4 ρόλους και να εκτιμήσουμε για άλλη μια φορά το τεράστιο εκτόπισμα και ταλέντο της. Tην ευχαριστούμε ιδιαίτερα για τη χαρά που λάβαμε θαυμάζοντάς την για άλλη μια φορά στο θεατρικό σανίδι, και της ευχόμαστε μόνο τα καλύτερα! Της αξίζουν θερμά συγχαρητήρια και μπράβο για την ερμηνεία της αυτή!
Ο Ζαχαρίας Ρόχας , είτε ως θυρωρός, είτε ως άπιστος εραστής ή Άντον Τσέχωφ ( αγαπημένος καλλιτέχνης του Τενεσί Ουίλιαμς), αποδεικνύει για άλλη μια φορά την ικανότητά του να ντύνεται με ευκολία τον εκάστοτε ρόλο και να τον αποδίδει με πειστικότητα, σοβαρότητα και επαγγελματισμό. Κατορθώνει ακόμα κι ερμηνεύοντας ηθικά και ψυχικά παρακμιακούς ή απλοϊκούς χαρακτήρες, να τους ντύσει ερμηνευτικά με τέτοια μαεστρία που αν και ο εκάστοτε πρωταγωνιστής είναι τσακισμένος από τη ζωή και τα κατεστραμμένα όνειρα, κερδίζει αυτόματα τον σεβασμό και τη συμπάθεια των θεατών. Για άλλη μια φορά, μέσω αυτού του έργου αποδεικνύει τόσο το ταλέντο του όσο και την μεγάλη του εμπειρία στο χώρο του θεάτρου, και τον ευχαριστούμε τόσο ως κριτικοί όσο και ως θεατές για την προσφορά του αυτή. Του ευχόμαστε μόνο τα καλύτερα και μακάρι να έχουμε τη χαρά να τον ξαναδούμε σύντομα στο μέλλον σε ανάλογους θεατρικούς ρόλους!
O Γιώργος Αντωνόπουλος, ένας νέος ερμηνευτής, στον ρόλο του νεαρού υπαλλήλου του ασανσέρ, κερδίζει άμεσα τις θετικές εντυπώσεις του κοινού με τη φρεσκάδα και το μπρίο που αποδίδει τον συγκεκριμένο χαρακτήρα του μονόπρακτου. Ως παρουσία και δυναμικό δένει απόλυτα με τους υπόλοιπους ήρωες των μονόπρακτων και δημιουργούν όλοι μαζί μια αρμονική ομάδα που αφήνει τις καλύτερες των εντυπώσεων! Ένα μεγάλο μπράβο λοιπόν τόσο στον νεαρό πρωταγωνιστή όσο και στο συνολικό αποτέλεσμα που δημιούργησε ένα από τα πιο όμορφα θεατρικά που είχα την τύχη να δω ως τώρα!
Tα σκηνικά και τα κοστούμια του Κώστα Βελινόπουλου έκλεψαν την παράσταση τόσο για την ομορφιά όσο και για την πρωτοτυπία τους. Η τοποθέτηση των παρασκηνίων ως μέρος του σκηνικού είναι μια πανέξυπνη και ιδιαίτερη αισθητικά ιδέα , πράγμα που φέρνει τον θεατή σε πιο άμεση σχέση και επικοινωνία με τον καλλιτέχνη. Τα κοστούμια, εντελώς μέσα στο κλίμα της εποχής του έργου, μας μετέφεραν νοερά στον κόσμο και στα χρώματα του μεταπολεμικού αμερικανικού ονείρου και μ’ αυτό τον τρόπο, γίναμε κι εμείς μέρος της παράστασης!
Η τόσο ξεχωριστή μουσική του Τάκη Μπαρμπέρη και οι φωτισμοί του Βαγγέλη Μούντριχα, με τη συμβολή τους , έδωσαν ήχο και φως στα μονόπρακτα και συνετέλεσαν με τον τρόπο τους ώστε να γίνει η συγκεκριμένη παράσταση κάτι το ιδιαίτερο και το εξαιρετικό. Τους αξίζουν θερμές ευχαριστίες για το τόσο πολύτιμο τους έργο και οι καλύτερες ευχές μας για το μέλλον!
Πέντε μονόπρακτα που χωράνε τις ζωές πολλών ανθρώπων και ένα μέρος της αμερικάνικης καθημερινής ιστορίας του νότου μέσα σε μια παράσταση, είναι κάτι το μοναδικό. Γινόμαστε μάρτυρες μιας εποχής που έφυγε μεν αλλά έχει αφήσει ακόμα και σήμερα έντονα τα αποτελέσματά της στον τρόπο που ο άνθρωπος αντιμετωπίζει τον συνάνθρωπο, την κοινωνία, στον τρόπο που αντιλαμβάνεται τα όνειρα και παλεύει ή δεν παλεύει γι αυτά. To αμερικάνικο όνειρο είχε από πάντοτε την άπιαστη υφή μιας Χίμαιρας που απέκτησε μια κολοσσιαία δύναμη μέσα στο μυαλό των απλών ανθρώπων. Πολλοί έμειναν να κοιτούν αυτά που δεν μπορούσαν να φτάσουν ποτέ και έπειτα εγκατέλειπαν τους εαυτούς τους στο πέρασμα του χρόνου νοσταλγώντας ό,τι δεν κατάφεραν ν’ αποκτήσουν ποτέ τους….
Αν η ιστορία ενός νικητή ακούγεται ενδιαφέρουσα , η ιστορία ενός χαμένου είναι ενδιαφέρουσα γιατί αντικατοπτρίζει μιαν άλλη πλευρά του ονείρου, που μπορεί να μην είναι εφιάλτης, είναι όμως γκρίζο και επίπεδο όπως είναι και η ζωή των ηρώων του Τενεσί Ουίλιαμς, ενός ανθρώπου που έζησε την ήττα μαζί με τον θρίαμβο και είχε το κουράγιο να μεταφέρει στο χαρτί τη γκρίζα πλευρά της ζωής. Αν θέλετε να κάνετε ένα νοητό ταξίδι στον κόσμο του υπέροχου αυτού συγγραφέα, πέντε μονόπρακτα σας περιμένουν να ταξιδέψετε πίσω στον χρόνο, κάπου στο νότο του αμερικανικού ονείρου….

Ταυτότητα παράστασης

Με τους: Βέρα Κρούσκα, Κερασία Σαμαρά, Ζαχαρία Ρόχα, Γιώργο Αντωνόπουλο.

Μετάφραση –Σκηνοθεσία: Κερασία Σαμαρά
Δραματουργική επεξεργασία: Ανδρέας Στάικος
Σκηνικά- κοστούμια: Κώστας Βελινόπουλος
Μουσική: Τάκης Μπαρμπέρης
Φωτισμοί: Βαγγέλης Μούντριχας
Βοηθός σκηνοθέτη: Γιώργος Αντωνόπουλος
Κινηματογραφική σύνθεση: Νίκος Βουτενιώτης
Σχεδιασμός έντυπου υλικού και video: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΩΡΑΪΤΗΣ http://moraites.eu/
Υπεύθυνη επικοινωνίας: Αγλαΐα Παγώνα
Φωτογραφίες: Βαγγέλης Ρασσιάς
Επεξεργασία ψηφιακού υλικού: Πέτρος Αργυρός
Κατασκευή κοστουμιών: Δάφνη Τσακότα
Παραγωγή: ΘΕΣΙΣ, www.thesisproduction.gr
Από 26 Ιανουαρίου έως 21 Απριλίου 2019,
κάθε Σάββατο στις 21.00 και Κυριακή στις 18.15
Διάρκεια παράστασης: 85 λεπτά
Τιμές εισιτηρίων: Γενική είσοδος, 13 ευρώ
Μειωμένο (για σπουδαστές, ανέργους ΑΜΕΑ, άνω των 65), 10 ευρώ

Αγγελική Μπάτσου

Αγγελική Μπάτσου

Γεννήθηκα πριν αρκετά καλοκαίρια (κι άλλους τόσους χειμώνες)στην Αθήνα. Είχα την τιμή να μεγαλώσω στους Αγ.Αναργύρους,όπου έζησα τα ομορφότερα παιδικάχρόνια σε μια τεράστια αυλή,παρέα με τα γατιά μου και δυο ζευγάρια παππούδες και γιαγιάδες που πάντα θα υπεραγαπώ.Έπειτα ήρθε η Γαλλική Φιλολογία,επιπλέον σπουδές σε γλώσσα και μετάφραση και η οικογένεια. Δεν σταμάτησα όμως ποτέ να είμαι παιδί της ποίησης,της λογοτεχνίας,της ζωγραφικής και της μουσικής και το όνειρό μου από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου,ήταν να ταξιδέψω σ’όλο τον κόσμο και ιδιαίτερα στο Θιβέτ!
Σ’όλο τον κόσμο τελικά δεν μπόρεσα να πάω...κατόρθωσα όμως να φανταστώ και να χαράξω τα ίχνη αυτού μέσα από ταμονοπάτια της ποίησης,της λογοτεχνίας και της φαντασίας. Αγαπημένος μου συγγραφέας ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε,αγαπημένος ποιητής ο Ουϊλιαμ Μπλέϊκ,ο Μπωντλαίρ και ο Απολιναίρ, αγαπημένος ζωγράφος ο Βαν Γκογκ και ο Γκουστάβ Κλιμπ.
Αγγελική Μπάτσου